Meest recent: Onze Mooie Wereld (13)

De Valkuil.

Hiermee wil ik eenieder danken voor de bijdragen die zij geleverd hebben aan de totstandkoming van dit boek. Twee van deze personen die zo belangrijk waren wil ik hier apart noemen.

Allereerst mijn vrouw Anneke. Door haar geduld, opmerkingen en correcties ben ik in staat geweest om dit boek te realiseren. Ook de zo goed passende titel was van haar hand. Zelf had ik veel moeite om iets treffends te vinden.

Mijn kleinzoon Michael heb ik gevraagd om mijn verhaal door te lezen en daar waar nodig correcties aan te brengen of commentaar te geven. Met zijn kennis van de Nederlandse taal en de economie heeft hij dat voortreffelijk gedaan. Daardoor is het boek ook veel leesbaarder geworden.

Twee bedrijven hebben mij voorzien van informatie die nuttig was bij het schrijven van het boek.

CROPSS liet mij kennismaken met water efficiënt kweken en  unieke isolatie voor smart buildings.

SolarDew heeft mij inzicht gegeven in geavanceerde technologieën voor waterzuivering. 

Ieder die iets wil creëren weet hoe belangrijk het is mensen om je heen te hebben die je steunen.

Voorwoord.

Dit verhaal begint in ongeveer 2030 en beschrijft hoe Europa, stukje bij beetje, op begint te krabbelen uit de recessie. Dat daarbij ook wel eens foutieve beslissingen werden genomen is duidelijk, zeker toen we uiteindelijk geconfronteerd werden met een grote catastrofe die zijn hoogtepunt had rond 2055. Nu, in 2065, kunnen we niet alleen terugblikken, maar met behulp van dit verhaal onszelf een beetje verplaatsen naar wat zich in die periode afspeelde. Misschien denkt de oplettende lezer iets te herkennen, maar ik moet hier heel duidelijk en stellig zijn. Het is fictief. Het kan overal gebeurd zijn. Het gaat over onderwerpen waaronder politieke, sociale, financiële en technologische. Aan het eind van het boek worden een aantal van deze aspecten nog nader toegelicht. Dit boek beschrijft een fictie, het is niet en het was niet de werkelijkheid. Ook gelijkenissen met personen, situaties, plaatsen en organisaties zijn beslist toevallig. Dat wat hier beschreven is komt nagenoeg uitsluitend voort uit de fantasie van de schrijver. Daar waar de schrijver mogelijk gebruik gemaakt heeft of verwijst naar zaken die wel in de reële wereld bestaan of gebeurd zijn, daarvan zijn de eventuele bronnen vermeld of bekend.

Inleiding.

Het is een prachtige dag in juli 2065. Deze ochtend heb ik het gras gemaaid en de heerlijke geur van dat versgemaaide gras heeft zich als een aroma door de tuin verspreid. Het gazon ligt er nu weer prachtig bij. Echt de ideale omgeving om in alle rust te genieten. Ik haal een glas koel flonkerende witte wijn en het E-boek dat ik pas gekocht heb. Achterin de tuin is een besloten prieeltje aangelegd waar het heerlijk toeven is. Daar zet ik me neer met mijn wijntje, om heerlijk van mijn nieuwste aankoop te gaan genieten.

Het boek zou je mogelijk het beste kunnen betitelen als een historische fictie. Het beschrijft de gebeurtenissen die eerder plaatsvonden in Europa, ongeveer tussen 2030 en 2055. Nu, in 2065, is het een mooie zomer. Het leven verloopt redelijk rustig. Internationaal zijn er weinig spanningen en landen doen hun best en proberen goed samen te werken op velerlei gebied kortom, het leven is vredig.

De relatieve rust is het resultaat van de radicale omwenteling die een aantal decennia geleden plaatsvond. Toen liet het financiële systeem het steeds meer afweten veroorzaakt door volkomen foute beslissingen. Deze beslissingen werden genomen op basis van financiële modellen die een aantal structurele fouten bevatten. Uiteindelijk veroorzaakten die foutieve beslissingen zeer grote schade, zowel financieel als sociaal, waartegen steeds meer mensen, soms gewelddadig, in verzet kwamen. Onder de steeds toenemende druk van dit verzet werd duidelijk dat het geldende financiële systeem structureel gewijzigd moest worden. Ondanks veel verzet van lobbyisten, die duidelijk voordeel hadden van het systeem zoals het was, werden de zo noodzakelijke wijzigingen toch voor een behoorlijk groot deel gerealiseerd. Het resultaat van deze, door zeer veel landen ingevoerde wijzigingen van het financiële en maatschappelijke systeem was een enorme impuls voor de economie.

Eigenlijk was het een wonder dat zoveel landen meededen.

De hernieuwde groei en ontwikkeling begon in ongeveer 2035. 20 Jaar later, 2055, had deze nieuwe economie bewezen hoe juist de beslissingen van toen waren. Tegelijkertijd bleek toen ook dat, ondanks alle inspanningen en goede wil, de toekomst niet voorspelbaar is en dat werd pijnlijk duidelijk rond 2055. Aan het eind van het boek zijn gelukkig nog enkele toelichtingen opgenomen. Die geven meer inzicht in een aantal zaken die bijgedragen hebben aan onze maatschappij van 2065.

Nu ga ik, in deze heerlijke omgeving, van mijn nieuwe boek genieten.

DEEL  1 : Chaos dreigt!

            Juli 2030: het parlement was, voor de zoveelste maal, in spoedzitting bijeen. De ontwikkelingen volgden elkaar steeds sneller op. De prijzen van voedsel waren de afgelopen drie maanden met ongeveer tien procent gestegen. De voedselbanken konden de vraag nauwelijks meer aan. Er werd door veel mensen echt honger geleden en er waren inmiddels slachtoffers gevallen. Inmiddels was ook de zorg voor velen, zeker aan de onderkant van de samenleving, onbetaalbaar geworden. Veel gezinnen en alleenstaanden konden de verplichte premies niet langer opbrengen en er was al sprake van dat mensen uitgesloten werden van gezondheidszorg.

De eerste signalen kwamen dat sommige bijna overwonnen ziektes weer de kop op staken en zich gingen verspreiden. De sociale status van de slachtoffers maakte daarbij weinig uit. Ook hoger op de sociale ladder vielen slachtoffers, vaak omdat zij minder resistent leken te zijn.

Door deze situatie die voor veel mensen uitzichtloos was ontstonden vaak ongeregeldheden. Tot dan toe konden die nog steeds redelijk in bedwang worden gehouden. Eenieder kon echter voorzien dat het niet lang meer zou duren tot het verder zou kunnen escaleren.

Enkele uren geleden was een auto met twee politici onder vuur genomen en was een van hen licht gewond door rondvliegende glasscherven. Na een korte behandeling in het plaatselijk ziekenhuis kon zij weer naar huis. De spanning nam met de dag toe. De situatie werd dreigender en ook het aantal incidenten nam toe. Als gevolg daarvan werd ook het optreden van de politie grimmiger en er begonnen over en weer rake klappen te vallen. Dit kon niet lang meer duren. Wat was wijsheid?

1

De dreigende, gespannen situatie met het risico van escalatie maakte het noodzakelijk voor het parlement om maatregelen te nemen en er werd besloten tot een spoedzitting. Tijdens deze zitting bleek het al snel dat men er niet uit zou komen en er werd besloten om een speciale commissie, taskforce, te benoemen. Dit was vaker gebeurd met als resultaat nog meer onzekerheden en langdurige trajecten. Nu het echt serieus was waren halve maatregelen echter niet meer afdoende. Weinig parlementsleden durfden het aan, of hadden niet de capaciteit om in deze bijna uitzichtloze situatie het parlement leiding te geven.

In deze impasse werd steeds weer de naam gefluisterd van Bas Tervuren. Hij was niet echt een volgzaam type, integendeel. Vaak was hij het niet eens met beslissingen die in het parlement werden genomen en daarbij stak hij zijn mening dan ook niet onder stoelen of banken. Dit werd lang niet altijd door iedereen op prijs gesteld. Voor de goede toehoorder was duidelijk dat hij vaak wel gelijk had of dat er tenminste een kern van waarheid in zijn opmerkingen zat. In deze situatie was visie ver te zoeken en ook was er weinig animo om het initiatief te nemen. Bij veel voormalige tegenstanders van Tervuren begon zich het idee te vormen dat hij de leidersrol maar op zich moest nemen. Dan kon hij het waar maken dat hij het zo goed wist. Als resultaat van lang discussiëren besloten een aantal van deze leden om hem te polsen voor deze positie.

Na uitgebreid overleg over de voorwaarden besloot Tervuren om dit te accepteren. Wel wilde hij dat deze keuze tot nader order geheim zou blijven. Tijdens de vergadering van het parlement werd hij voorgedragen en geaccepteerd als de projectleider met verregaande bevoegdheden. Een door hem te selecteren bureau kon in de arm worden genomen. Dit bureau zou, onder zijn verantwoording, een commissie samen stellen en begeleiden. Binnen een week kon de formatie afgerond zijn. De belangrijkste doelstellingen van deze commissie was om, vanaf de start, binnen twee weken te komen met een lijst van maatregelen die nodig waren om verdere escalatie te voorkomen. Dit was in overeenstemming met datgene wat het parlement wenste en waar Bas ook achter kon staan. Geweld moest vermeden worden, tenzij noodzakelijk.

Na die twee weken zou de commissie rapporteren aan het parlement. Daarna volgde de discussie met het parlement, maximaal acht uur, over de lijst van prioriteiten die door de commissie was samengesteld. Aansluitend zou de commissie weer in actie komen om te werken aan het vervolgtraject van vier weken voor verdere detaillering van de prioriteiten. Geheimhouding was belangrijk zodat er in alle rust aan gewerkt kon worden. Na deze ferme taal en beslissingen werd de vergadering gesloten.

Bas ging naar zijn kantoor en sloot de deur achter zich. Natuurlijk was het een hele eer om zoveel vertrouwen te genieten. Tegelijkertijd besefte hij dat hij gekozen was om heel andere redenen. Vaak was hij in de oppositie omdat hij het niet eens was met de beslissingen die voorgesteld en genomen werden. Hij was redelijk jong, negenentwintig jaar. Zijn imago was dat hij het altijd beter wist, zelfs dat hij eigenwijs was en niet voor rede vatbaar. Dat was echter wat anderen van hem vonden omdat zij niet konden of wilden zien wat hij bedoelde, zelfs als hij het juist had. Hij was een sociaal betrokken mens en als hij zag dat maatregelen ten koste gingen van de gewone man of vrouw dan trok hij fel van leer.

Dus de reden dat de keuze op hem was gevallen was niet vanwege zijn kwaliteiten, het leek erop dat …… er werd op de deur geklopt en de secretaris kwam binnen. Hij vroeg Bas welke organisatie zijn voorkeur had. Bas keek de lijst door. Overwoog bij elke organisatie de kundigheid, politieke voorkeur, kwaliteit enzovoort. Zijn keuze vond hij niet. Toen kreeg hij een ingeving. Het bureau van zijn keuze zou SSI (Study of Social Interaction) worden. Het bureau stond niet op de lijst, het was ook niet zo groot, maar de directeur en medewerkers waren bijzonder enthousiast en betrokken. Hij was een keer bij een training, door hen gegeven, aanwezig geweest en had gezien tot welke prestaties zij cursisten konden stimuleren. Hij had de indruk gehad dat de medewerkers een training NLP (Neuro Linguistisch Programmeren) hadden gedaan en bij navraag bleek dat inderdaad te kloppen.

Hij gaf zijn keuze door aan de secretaris en tevens dat hij zelf de eerste contacten zou leggen. Toen de secretaris vertrokken was begon Bas voor zichzelf een overzicht te maken van de globale doelstellingen. Hij besloot daarbij uit te gaan van zijn eigen principes. Het parlement had hem gekozen en hij zou er het beste van maken, wel op zijn eigen manier. Dat betekende dat de commissie zou bestaan uit integere mensen die goed konden overzien welke gevolgen bepaalde beslissingen hadden. Die bovendien onafhankelijk waren van politieke en commerciële belangen. Dus SSI. Bas ging verder met de lijst waaraan de leden van de commissie naar zijn mening moesten voldoen. Later, samen met SSI zou hij de validiteit van zijn keuzes beoordelen en, indien nodig, aanpassen. Hij besloot om de volgende morgen contact met hen op te nemen.

Peter van Dongen, ongeveer dezelfde leeftijd als Bas Tervuren, was een van de nieuwe redacteuren bij IP (International Press). Ook hij was jong en redelijk onervaren, toch zeer deskundig en vol enthousiasme. Hij zag dat het niet zo goed ging en hij vroeg zich af hoe lang het nog zou duren voordat de crisis was uitgeraasd of moest het ergste nog komen? Het duurde nu al meer dan een decennium, eigenlijk bijna twee decennia en niemand leek bij machte om het tij te keren.

Samen met Bas had hij indertijd gestudeerd in de sociaaleconomische richting en alleen de bijvakken waren verschillend. Hij herinnerde zich nog de eindeloze discussies die zij konden voeren over mens en maatschappij. Hoe zij verbeteringen bedachten voor de leer van de groten zoals Fayol en Taylor. Zelfs over de leer van Teilhard de Chardin, die inmiddels gerehabiliteerd was door de kerk, vormden zij zich een mening. Soms leken deze gepassioneerde discussies op enorme verbale gevechten waar zij beiden nog vaak met plezier aan terug dachten. Hij wist dat Bas inmiddels in het parlement was opgenomen en besloot hem binnenkort te bellen. Hij was benieuwd naar zijn visie op de ontwikkelingen zoals die nu plaatsvonden. Bas zat immers op een positie die hem beslist een genuanceerd inzicht verschafte in de spanningsvelden tussen politiek en maatschappij.

Peter noteerde in zijn agenda dat hij morgen contact zou opnemen met Bas. Hij begon met het doornemen van het nieuws. Zijn interesse was vooral gericht op zaken die invloed hadden op de ontwikkeling van de maatschappij. Deze tijd leek hiervoor van cruciaal belang. Een crisis was niet alleen een periode van onmogelijkheden, maar vooral ook van kansen. Hij had gehoord van grote mensenmenigtes die zich door de stad bewogen. Vooralsnog ging er geen dreiging van uit maar je weet nooit. Hij besloot om er naar toe te gaan.

Op straat was het ongekend druk. Het leek erop dat iedereen zich in een bepaalde richting bewoog. Veel jonge mensen, veel studenten, alles en iedereen was op weg naar iets. Hier en daar kleine groepen politieagenten. Maar geen dreiging, eerder een beetje uitgelaten.

Ook Marga was duidelijk aanwezig. Enthousiast deed ze mee met de andere mensen. Eindelijk zou er dan iets gaan gebeuren. Aan die ellende die een crisis met zich meebracht zou een einde komen. Tot nu toe had de politiek weinig gedaan aan het oplossen van deze crisis, maar eindelijk leek het er op dat er toch iets ging gebeuren. Er werd gefluisterd dat Bas Tervuren, een bijzonder en betrokken mens, de opdracht had gekregen om een commissie te formeren. Het doel was om een oplossing voor deze langdurige crisis te vinden. Dat was waar iedereen al die tijd op had gewacht. Niet langer die old-boys-netwerken, geen vriendjespolitiek en achterkamertjes, maar keuze voor de integere en betrokken Bas.

Iedereen was vol verwachting en hield een beetje de adem in. Zou hij voldoende ruimte krijgen van het parlement? Zouden zijn voorstellen geaccepteerd en ook daadwerkelijk uitgevoerd gaan worden. Of zouden ze proberen …….…. de menigte bereikte het centrale plein. Tussen de regeringsgebouwen stond ook het statige gebouw van het parlement. Het was prachtig. Een architectuur die tegenwoordig niet meer mogelijk was. Het stond er al bijna drie eeuwen en het leek de tand des tijds te kunnen doorstaan. Of was het een symbool van de wijze waarop het land geregeerd werd? Oud en statig en niet meer van deze tijd?

De menigte stroomde rechtstreeks naar dat oude parlementsgebouw. Almaar meer mensen verzamelden zich daar. Waarom? Wat was de reden? Toen opeens een kreet, een roep, een naam. Peter luisterde. Er was iets bekends. Toen hoorde hij het.  ……. Ter-vu-ren……. Steeds luider klonk het. De echo’s van het centrale plein leken de naam te versterken. Ter-vu-ren………. Ter-vu-ren……… Ter-vu-ren…………

Verstegen sprak langzaam alsof hij bij de ander de ernst van de situatie goed wilde laten doordringen. Wij kennen Tervuren. Regelmatig probeert hij om ons te benadelen. Ons het geld, dat we met hard werken hebben verdiend, afhandig te maken. Onze bedrijfsvoering door verzwaarde wetgeving onmogelijk te maken. Tot overmaat van ramp word hij nu benoemd tot projectleider van de nieuwe commissie. Het is een ramp voor het land.

Diegene waartegen Verstegen aan het praten was, daarvan was de identiteit onbekend maar vermoedelijk vervulde deze een belangrijke positie in regering of parlement. Het antwoord kwam snel, krachtig en duidelijk. Beste Verstegen, wij hebben die beslissing gestimuleerd die, gegeven de omstandigheden, het meest bijdraagt aan stabiliteit en orde. Daarbij kiezen wij niet altijd datgene wat het best lijkt in de ogen van bepaalde bevolkingsgroepen. Zelfs is het zo dat wij soms instemmen met een beslissing die ook in onze ogen niet altijd de meest optimale keuze is.

Wij zijn nu gedwongen, door de omstandigheden om Tervuren te steunen en hem de tijd te geven om zaken te regelen die bij uw vrienden niet aan de orde kwamen. Sterker nog, uw vrienden hebben keer op keer toegezegd dat het middel van zelfregulering de beste oplossing zou geven. Van zelfregulering heb ik tot op dit moment niets positiefs waargenomen, integendeel het is een steeds grotere chaos geworden. Het financiële systeem werkt niet meer. De bouw ligt op enkele stuiptrekkingen na stil. Het zorgsysteem is failliet. Waar blijft u met uw zelfregulering. Nee, nu kan Tervuren laten zien waartoe hij in staat is en ik waarschuw u hem geen strobreed in de weg te leggen. Bovendien is het de wil van het volk. Adieu. Na deze laatste groet verdween de onbekende.

2

Bij SSI was het een drukke periode. Els van der Laak-Tuberg, CEO van SSI, vatte samen hoe de organisatie de komende tijd zou uitbreiden en welke kwaliteiten daarbij belangrijk waren. De board members waren het daarmee eens, een aantal essentiële zaken waren eerder besproken. Ze wilde net verder gaan toen de telefoon ging. Ze vroeg een moment stilte en zag op het display dat het Bas Tervuren was.

Els besloot de vergadering een moment te onderbreken voor het belangrijke telefoontje met deze man. Ze nam het telefoontje aan. Bas begon met de mededeling dat voor alles wat hij ging vertellen strikte geheimhouding vereist was. Als zij dit niet wilde dan moest ze dat zeggen. Natuurlijk was dat in orde en met stijgende verbazing luisterde ze naar datgene wat Bas te vertellen had. Ze begreep vrijwel onmiddellijk wat zijn bedoeling was. Ook de urgentie was haar duidelijk. Ze besloot de rest van de dag daaraan te besteden en nodigde Bas uit op haar kantoor voor overleg, dan was hij meteen even weg uit zijn parlementaire omgeving. Els ging terug naar de vergadering. De belangrijkste agendapunten haalde ze naar voren en daarna verliet ze de vergadering om zich voor te bereiden op het gesprek met Bas. Een halfuurtje later kwam hij.

Zonder verdere plichtpleging ging hij zitten, pakte zijn computer en liet zien hoever hij gekomen was. Els keek aandachtig en ging toen tegenover hem zitten. Bas, wat is je doelstelling, wat wil je bereiken? Ik weet dat je betrokken bent, maar focus op je doel. Bas wilde juist antwoorden toen zijn telefoon ging. Hij zag dat het zijn vroegere studiegenoot was, zei het tegen Els en nam op. Peter viel meteen met de deur in huis. Hij vertelde dat hij zich zorgen maakte over wat er op dit moment gebeurde in de maatschappij en ook dat hij gisteren op het plein was en de mensenmenigte om Bas had horen roepen. Graag wilde hij weer eens met Bas om de tafel zitten om de situatie door te nemen. Bas vroeg of Peter even aan de lijn kon blijven en hij zette hem in de wacht. Hij stelde Els voor om ook Peter bij het overleg te halen, uiteindelijk had hij contacten binnen de publiciteitswereld. Els vond het een uitstekend idee. Bas haalde Peter uit de wachtstand en vroeg of hij interesse had om mee te denken, wel onder voorwaarde van strikte geheimhouding. Peter ging hiermee akkoord. Bas legde nog een aantal zaken uit en stelde hem voor om nu ook bij het overleg met Els te komen. Prima. Een halfuurtje later was Peter aanwezig.

Gedrieën bogen ze zich over de opdracht zoals die door het parlement was geformuleerd. De opdracht had twee belangrijke aspecten. Een ervan betrof de inventarisatie. De andere, mogelijk nog belangrijkere, ging over het doel en de manier waarop Bas dit wilde bereiken. Dit was precies wat Els benadrukte. Als Bas daar geen antwoord op had zou elke inspanning zinloos zijn. Ook Peter was het daarmee eens. Hoe kon deze missie een succes worden? Alles viel ineens op zijn plaats. Niet de inventarisatie was belangrijk. Het doel, de missie, de visie, daar ging het om. Dat was ook waar de mensen op het plein om vroegen, eigenlijk schreeuwden ze het uit.

   Geef ons een toekomst! …. Geef ons een toekomst! …..

Bas hoorde die stemmen weer nagalmen in zijn hoofd. Toen werden de volgende stappen een stuk duidelijker. Daarom bracht het toeval hen bij elkaar. De politicus Bas, de redacteur Peter en de sociaal expert Els, samen aan de start van hun zelf gekozen en ambitieuze taak.

Els stelde voor om eerst een inventarisatie te maken van de kwaliteiten die nodig waren in het team. Snel werd duidelijk dat er behoefte was aan iemand die financiële expertise kon binnenbrengen, iemand op het gebied van zorg en een persoon die inzicht had in de voedselproblematiek. Dat zou het team op totaal zes personen brengen. Bas voegde daar zijn eigen secretaris aan toe. Peter kende iemand die hij geschikt vond voor het zorgaspect, hij was haar op het plein nog tegengekomen en hij kende haar al wat langer: Marga. Met haar had hij veel discussies gehad over de zorg en waarom het zo uit de hand gelopen was. Hij herinnerde zich nog haar felheid als men op de zorg wilde bezuinigen. Zij was een vurig voorstander van de wijze die door Dan Büttner met zijn Blue Zones gepropageerd werd. Dat was echte bezuiniging. Nu waren nog twee andere leden nodig. Els stelde voor om twee mensen van SSI, met de gewenste kwaliteiten, toe te voegen, onder de bekende voorwaarden. De twee werden erbij gehaald, de financieel expert Ingrid Bourgeois en de deskundige op het gebied van voedselproblematiek Stef van den Akker. Dat maakte het team compleet, sneller dan verwacht. Gezamenlijk gingen ze aan de lunch. In de middag zou er hard gewerkt worden.

De spanning in de zaal was te snijden. Een aantal van de aanwezigen was ook op het plein geweest en ze hadden gehoord hoe de mensenmenigte om Tervuren riep, nee schreeuwde. Ze waren hem regelmatig tegengekomen en konden zich beslist niet vinden in zijn manier van denken en praten. Er moest een manier zijn om Tervuren te stoppen of in ieder geval sterk in zijn activiteiten beperken. Verstegen werd gevraagd om naar het podium te komen en zijn mening te geven over de situatie. Hij kwam, maar hij was zich terdege bewust van de waarschuwing die hij gekregen had en hij was niet van plan zijn vingers te branden. Hij besefte dat in de zaal wellicht mensen aanwezig waren die zijn activiteiten nauwlettend volgden. Rustig nam hij het woord en sprak over Tervuren als zijn vriend waarmee hij het in het parlement vaak oneens was. Er klonk wat gemor. Die vriend stond voor de haast onmogelijke opgave om de crisis, die uit de hand dreigde te lopen, te stabiliseren en indien mogelijk te keren. Dat hij daarbij hulp van de aanwezigen nodig had was duidelijk en dat betekende dat hij niet zomaar al zijn ideeën kon uitvoeren. Iedereen applaudisseerde bij de laatste opmerking, dat was wat zij wilden horen. Hij ging verder met zijn toespraak. Het is natuurlijk belangrijk om Tervuren te steunen bij zijn moeilijke taak. Er klonk wat afkeurend gemompel. Bij ons is hij aan het juiste adres. Wij hebben de kennis en de managers die hem daarbij kunnen helpen. Weer wat gemompel. Onze expertise en ons geld stellen we natuurlijk graag ter beschikking — gemompel — maar daar staat wel iets tegenover. Wij willen niet onevenredig zwaar belast worden. Het ondernemen moet ons niet onmogelijk gemaakt worden door foute beslissingen. Wij willen hard werken, zoals juist wij altijd gedaan hebben om een betere maatschappij te bereiken. Instemmende geluiden. Maar wij willen niet het kind van de rekening worden. Enthousiaste reacties! Verstegen verliet het podium. Hij was tevreden over de reacties. Hij was voorzichtig geweest, een gewaarschuwd man telt voor twee. Hij had niet opgeroepen tot een anti beweging. Hij had heel tactisch samenwerking aangeboden Hij wist van te voren dat het onmogelijk was. De tegenstellingen waren te groot. Hij maakte zich klaar voor de volgende bijeenkomst, een belangrijke!

Op verschillende plaatsen in Europa volgde de pers de  ontwikkelingen op de voet. In veel landen was de toestand vergelijkbaar, zoals de toenemende armoede en verminderde zorg. Elke verandering werd internationaal nauwkeurig gevolgd. De benoeming van Tervuren als projectleider, voor het opstellen van een plan van aanpak, was beslist onverwacht en leidde tot veel speculaties. Zijn uitspraken stonden vaak haaks op de mening van de gevestigde orde. Voor politicologen was dit koren op de molen. De discussies laaiden hoog op. De een voorspelde de ondergang terwijl de ander het zag als het nieuwe elan met prachtige kansen en mogelijkheden. De gevolgen van deze discussies reikten verder dan verwacht, geleidelijk ontstond steeds meer polarisatie. Ook binnen het parlement van de Europese Unie werden deze stromingen opgemerkt. Lange tijd hadden zij bezuiniging gepredikt en dit had geleid tot toenemende armoede en depressie vooral omdat de bezuiniging door elk van de lidstaten anders werd uitgelegd. Daardoor werden bezuinigingen bepleit waarvan gebleken was dat die in een andere lidstaat de oorzaak was van steeds meer bezuiniging enzovoort. Het bekende multiplier effect werkte duidelijk ook prima in de negatieve richting. Er was binnen het parlement van de EU een soort moeheid ontstaan omdat na ruim tien jaar nog steeds geen positieve resultaten van het beleid zichtbaar waren, integendeel, de EU zakte steeds verder weg in het moeras van de depressie. Toen dus een andere, deels tegengestelde, weg werd ingeslagen leek er hoop te ontstaan en ieder keek met belangstelling toe. Hoe zou dit experiment aflopen? Eigenlijk was alles beter dan het voortzetten van het huidige falende beleid. Ook binnen het Europese parlement begonnen de partijen hun positie te herzien.

3

Terug van de lunch gingen Bas, Els, Peter, Marga, Ingrid en Stef naar de directiekamer. Els stelde voor dat zij een aanzet zou geven. Het leek een goed idee. Els begon uitleg te geven over haar manier van aanpak, niet meteen in oplossingen denken, maar vooral beginnen met de eigen doelstellingen. Het veld verkennen, wat is het probleem, wat verwachten de mensen, wat verwachten wij zelf, komt dat met elkaar overeen, wat zijn medestanders en tegenstanders en welke middelen staan ter beschikking. Dit leek een voortreffelijke aanpak en het leverde ruim voldoende stof voor de middag. Aan het eind van de middag was het behoorlijk duidelijk en lag de basis voor de strategie op tafel. Gezamenlijk kwamen ze tot de conclusie dat zij met elkaar verder wilden gaan. Het gemeenschappelijke doel werd om mensen een betere kwaliteit van leven te geven te beginnen bij diegenen die het op dat moment het moeilijkste hadden. Eigenlijk moest er een einde komen aan voedselbanken, mensen die tegen hun wil op straat verbleven en werkloosheid. Daarnaast een goede structuur op zetten om dit soort recessies effectief te kunnen aanpakken, beter nog, te voorkomen. Er was nog veel werk te doen. Er werd afgesproken om de volgende dag bij Bas de gesprekken voort te zetten. De secretaris zou daar ook bij aanwezig zijn.

De congreszaal was niet groot. Dat was ook niet nodig omdat hier vandaag een zeer select gezelschap bijeen kwam. Elk van de leden was persoonlijk uitgenodigd en de kosten daarvan bedroegen ongeveer tweeduizend euro per persoon. Daar kreeg men wel wat voor. Het diner was inbegrepen zoals ook alle drankjes en overige consumpties van de kaart die men gedurende het congres nuttigde. Bovendien werd een lezing gegeven over de huidige crisis door Verstegen persoonlijk. Iedereen was benieuwd welke visie hij had op het oplossen van de moeilijkheden. Het congres was strikt besloten. Pers en journalisten kregen alleen toegang als zij persoonlijk waren uitgenodigd en extra veiligheidsfunctionarissen zorgden dat het hermetisch gesloten was.

Zelfs was voorzien dat telefoons en andere afluisterapparatuur konden worden binnengesmokkeld en dat was door middel van elektronische stoorapparatuur nagenoeg onmogelijk gemaakt om die te gebruiken. Ook afluisteren via ramen en muren was onmogelijk. Dit waren allemaal extra kosten die betaald werden uit de toegangsprijs. Om drie uur ’s middags exact begon het congres. Niet iedereen was aanwezig, er waren altijd wel wat laatkomers, meestal dezelfden. Allen werden welkom geheten en kregen een eerste glas champagne aangeboden, deze mensen hielden duidelijk van stijl en regelmaat. Zij waren dan ook niet zomaar publiek. Door hun inspanning was het land opgebouwd en nu er niet naar hen, de deskundigen bij uitstek, geluisterd werd was deze rampzalige situatie ontstaan. Het selecte gezelschap bestond voornamelijk uit directies van bedrijven, groot en klein, die hun sporen binnen de partij verdiend hadden. Ook was er een aantal ervaren lobbyisten uitgenodigd, zowel van het Nationale als Europese parlement, om te zorgen dat zij voldoende wisten om hun werk goed te kunnen doen. Verstegen kwam naar voren. Een kort applaus verwelkomde hem. Hij begon te vertellen over de ontwikkelingen in het parlement, de keuze die het parlement gemaakt had in het voordeel van Tervuren en de waarschuwing die hij gekregen had in het laatste gesprek. Er klonk afkeurend gemompel en wat kreten over vrijheid en democratie. Het was duidelijk dat men dat onacceptabel vond. Er werd gevraagd wie die persoon was maar Verstegen wist dat hij dat niet openbaar kon maken zonder het risico te lopen van stevige repercussies. Hij ging verder met zijn betoog, hoe allen hier hard gewerkt hadden om de situatie zo goed mogelijk te maken. Dat zij, door middel van zelfregulering, gezorgd hadden dat excessen werden uitgebannen en dat iedereen die wilde, met de nadruk op wilde, werk kon vinden. Diegenen die niet hun best deden hoefden natuurlijk niet op steun te rekenen. Hij vervolgde met de verwachting dat Tervuren een duidelijk andere koers ging varen die waarschijnlijk inging tegen de belangen van de aanwezigen. Iedereen hier wist hoe Tervuren dacht en handelde. Het was hoog tijd om hun krachten te bundelen om te zorgen dat alleen goede voorstellen doorgang zouden vinden en iedere aanwezige wist wat goed was en wat niet. Ook was hierbij een goede lobby van groot belang. Verstegen verwachte dat op korte termijn een sterke lobby bij het Nationale parlement belangrijk werd en later ook voor het Europese noodzakelijk zou zijn. Alle aanwezigen maakten duidelijk dat zij het hiermee volkomen eens waren en dat het tijd was om de handen hierbij uit de mouwen te steken. Hierna verliet Verstegen het podium en begaf zich tussen het gezelschap. Van veel kanten kreeg hij steunbetuigingen, dit betrof zowel mondelinge als financiële steun voor de kosten die hij moest gaan maken om zijn standpunt uit te dragen.

De nieuwsbladen stonden voor een uitdaging. Vanuit het parlement werden geen mededelingen gedaan en van Tervuren was niets meer vernomen, het leek of hij van de aardbodem verdwenen was. Toch werd hier en daar, in de wandelgangen, wel het een en ander gefluisterd. Tervuren zou het moeilijk hebben. Ook dat andere partijen hem hadden afgewezen. Weer een andere bron vertelde dat Tervuren opzettelijk deze taak had gekregen om hem over deze onmogelijke toestand te laten struikelen zodat men dan, in de toekomst, minder last van hem zou hebben. Kwamen die berichten uit het kamp van de tegenstanders van nieuw beleid? Van de andere kant werd ook niets gehoord! De pers zorgde voor veel onzekerheid en twijfel. Allerlei deskundigen gaven hun mening, vaak zeer tegenstrijdig. Veel mensen lieten zich hierdoor beïnvloeden en er ontstond veel verwarring en twijfel over de capaciteiten van Tervuren.

In het parlement vond overleg plaats over een aantal belangrijke zaken. Een daarvan was de privatisering van drinkwaterbedrijven en het net voor watertransport en distributie en een ander punt was het boren naar schaliegas. Zowel bij het zakenleven alsook de investeerders bestond grote ambitie om zich in deze markt te begeven. De partij van Tervuren was tegen. De reden was eenvoudig. De partij ging uit van het standpunt dat zaken van infrastructurele aard onder de overheid hoorden te vallen, andere zaken konden goed door het particuliere bedrijfsleven worden uitgevoerd. Een aantal van de bedoelde infrastructurele componenten, zoals hier bedoeld, zijn onder anderen: wegen en waterwegen, energie,drinkwater. In het algemeen zijn deze zaken van essentieel belang voor de totale bevolking. De discussie over de privatisering van het drinkwater liep hoog op. Een aantal malen werd de vergadering onderbroken om de partijen de gelegenheid tot herbezinning te geven. Belangrijke redenen om niet te willen privatiseren waren de eerdere ervaringen met de elektriciteitsbedrijven en spoorwegen. Beiden waren bepaald niet tot volle tevredenheid verlopen. Van het schaliegas waren teveel ongelukken bekend en de betrokken partijen wilden graag naar gas boren maar de veiligheid had mogelijk niet hun hoogste prioriteit. Een van de belangrijke redenen om het door te laten gaan was de enorme som geld die de overheid met de verkoop verdiende. Ook de altijd aanwezige lobby deed alles om de beslissers te overtuigen en de privatisering door te laten gaan. Het leek of de lobby sterker was geworden. Uiteindelijk besloot het parlement met een zeer krappe meerderheid om groen licht te geven voor de eerste fase in de richting van privatisering. De drinkwaterbedrijven kwamen dan waarschijnlijk in handen van commercieel werkende bedrijven. De strijd om het schaliegas was nog niet echt begonnen.

4

Het was druk op het plein. Het leek alsof de hele wereldpers aanwezig was. Vandaag was de grote dag. Tervuren zou zijn team presenteren. Het team waarmee hij de grote uitdagingen zou aanpakken. Het werd steeds drukker. Op een zeker moment begonnen mensen te roepen …… Ter-vu-ren …….. Ter-vu-ren ……… Steeds meer mensen namen het over. Het werden complete spreekkoren. De pers was getuige van het grote enthousiasme van de mensen. Binnen hoorde Tervuren zijn naam. Het herinnerde hem aan die dag op het plein. Mensen wilden een toekomst en vroegen hem, dringend, om deze taak op zich te nemen. Even voelde hij zich ontroerd worden. Toen vermande hij zich. Hij richtte zich tot zijn teamleden, ‘zullen we naar buiten gaan?’ De balkondeuren werden geopend en gezamenlijk gingen ze naar buiten. De aanblik was overweldigend en Bas Tervuren voelde zich klein worden bij het zien van de menigte die zoveel vertrouwen in hem had. Ter-vu-ren …….. Ter-vu-ren ………. Ter-vu-ren ………. Ter-vu-ren ……… Hij besloot het uiterste te doen om dit, samen met zijn team, waar te maken. Hij gaf aan dat hij wenste te spreken. Het geluid nam af en het werd rustig. Hij begon met de mensen te bedanken voor het vertrouwen en vertelde hoe de teamleden elkaar hadden gevonden en wie zij waren. Daarna begon hij met passie, in normale en begrijpelijke taal, te vertellen wat hun doelstellingen waren. Regelmatig werd hij onderbroken door enthousiast gejuich. Hier stond iemand met passie, met een visie. Niet een ambtelijk bestuurder maar een betrokken mens die meevoelde, een mens met empathie. Ook de pers signaleerde het warme contact tussen Tervuren en al die mensen die hun vertrouwen aan hem gegeven hadden. Dit was van een totaal andere orde. In hun hart wensten zij het alle succes maar tegelijkertijd bedachten zij dat de realiteit toch vaak weerbarstig is.

Het parlement werkte aan de verdere afwikkeling van de privatisering van de drinkwaterbedrijven en distributie. Het voorbereiden van de verkoop was een immense inspanning. Van alle bedrijven moest de waarde getaxeerd worden en hetzelfde gebeurde met de distributienetwerken. Ook was het belangrijk om goede contracten op te stellen waardoor de waterleverantie en de kwaliteit gewaarborgd zouden zijn. Veel adviseurs (lees ook: lobbyisten) hielpen hard mee om deze contracten zo goed en zo compleet mogelijk te maken zodat ze maximaal aan de wensen van de belanghebbenden(!) tegemoet kwamen. De veiling moest over 40 dagen plaatsvinden. De media inlichten, drukwerken maken en potentieel geïnteresseerden beoordelen op hun geschiktheid was een gigantische klus. Na afloop van deze werkzaamheden en nog een aantal tussenstappen zou de definitieve beslissing, “go” or “no-go”, door het parlement worden genomen.  Als het positief was zou er weer flink geld binnenkomen waardoor bezuinigingen niet langer urgent waren. Daardoor zou het zittende parlement weer meer vertrouwen krijgen van de bevolking. Tervuren zou zijn werk kunnen afmaken en het parlement kon het effect daarvan met een overgrote meerderheid van de zittende partijen tot een minimum reduceren. Iedereen gelukkig. Nu moest er nog voor gezorgd worden dat de volgende stappen en hindernissen ten behoeve van de privatisering zouden worden genomen. Het schaliegas onderwerp lag nog te gevoelig en besloten werd om dit tot een gunstiger moment uit te stellen.

Verstegen had het helemaal naar zijn zin. Hij was tevreden met de, in zijn ogen, eerste successen van de lobby. De privatisering van de drinkwatersector was op de goede weg, bijna een feit en het gas kwam nog wel. Volgens zijn manier van denken betekende het dat de watersector eindelijk commercieel kon gaan werken en dat zou een aanzienlijk voordeel kunnen opleveren voor zowel de producent als de consument. Gelukkig was het zo afgelopen en had Tervuren niet zijn zin gekregen. Dit was beter voor ieder. Nu moest hij na gaan denken over de volgende stappen om hem de pas af te snijden.

Het Europese parlement was in een speciale zitting bijeen en had een bekende financieel deskundige uitgenodigd. Deze vrouw, iemand die goed inzicht had als het over de mondiale financiering ging, was gevraagd om haar visie te geven over de ideeën van Tervuren. Dit was gedaan omdat steeds meer adviseurs en lobbyisten allerlei tegenstrijdige verhalen en uitleg gaven over zijn ideeën. Dit leidde tot onzekerheid en polarisatie in het parlement en was uiterst improductief. Het parlement leek bijna verlamd. Uiterst noodzakelijke beslissingen werden steeds weer uitgesteld. Regeren was daardoor nagenoeg onmogelijk. Om aan deze impasse een eind te maken was besloten om de visie te vragen van een eminent en integer econoom en de keuze viel daarbij op prof. dr. Van Wegen. Zij gaf ruim 20 jaar les aan de grote Engelse universiteit, die al veel Nobelprijswinnaars had voortgebracht. Zij speelde een belangrijke rol in een aantal grote organisaties. Alom werd zij geprezen om haar deskundigheid.

Nu zat ze daar op het podium, een zeer innemend persoon. De voorzitter van het parlement kondigde haar aan. Van Wegen zou beginnen met een inleidende lezing en daarna was er gelegenheid voor het stellen van vragen. Toen kreeg zij het woord. Iedereen werd stil en luisterde aandachtig. Het was een geluid dat zij niet eerder hadden gehoord. Een uitleg over de intrinsieke waarde van de economie en de virtuele waarde. De intrinsieke waarde van de economie wordt gevormd door bevolking, werk, land en dijken, wegen over land en water, havens en luchthavens, opleiding van bevolking, gezondheid en zorg, gebouwen en steden, energievoorziening enzovoort. Daartegenover staat de virtuele economie die gevormd wordt door geld, eigenlijk een ander woord voor schuldbekentenissen. Geld dat een zeer losse relatie heeft tot de intrinsieke waarde. Over verkeerde bezuinigingen die gebaseerd zijn op cijfers uit de virtuele economie en waardoor vervolgens de intrinsiek economie wordt verzwakt. En de stimulering van de economie die moet beginnen door het stimuleren van de werkgelegenheid die daarna automatisch de vraag laat toenemen en daardoor weer de productie en de werkgelegenheid. Stimulering in de andere volgorde leidt onherroepelijk tot extra verlies en daarmee tot de noodzaak voor extra bezuiniging. Dit was een zeer korte samenvatting van de voordracht, nu was er de mogelijkheid voor het stellen van vragen en die kwamen.

Een van de eerste vragen die gesteld werd was, waar volgens Van Wegen de oorzaak lag van de crisis. Haar antwoord was kort en bondig. Afgezien van alle voorgaande problemen met onder anderen de bancaire sector werd de crisis nu direct veroorzaakt en gecontinueerd door vraaguitval. Die werd op zijn beurt weer versterkt door verkeerd gerichte bezuiniging. Iedere aanwezige was waarschijnlijk bekend met het multiplier effect, deze factor werkt ook in negatieve zin door. Door verkeerde bezuiniging ontstaat de noodzaak voor een volgende steeds grotere bezuiniging, kortom de negatieve spiraal. Maar, ging ze verder, hoewel de directe oorzaak nu de vraaguitval was, de echte problemen lagen dieper. Deze instabiliteit werd mogelijk door fouten in het financiële systeem. Het is duidelijk dat grote rampen een oorzaak zouden kunnen zijn, maar aan geen van de financiële crisissen lag, aanwijsbaar, een andere ramp ten grondslag. Integendeel, vaak ontstond na bijvoorbeeld een natuurramp, een opleving van de economie. Het was echter het financiële systeem zelf dat de rampen veroorzaakte. In het systeem waren een aantal structuurfouten aanwezig. Daarnaast, legde Van Wegen uit, begint nu de situatie nijpend te worden. De verschillen in inkomen worden steeds groter. In de geschiedenis is steeds weer aangetoond dat een te groot inkomensverschil onherroepelijk leidt tot een of andere vorm van revolutie, vaak zeer gewelddadig. Dat is uiterst nadelig voor de gehele bevolking, ook voor diegenen die in goeden doen zijn. Ik hoop dat u zich daarvan bewust bent bij het nemen van uw beslissingen. Veel leden van het parlement waren duidelijk onder de indruk van datgene wat Van Wegen zei. De volgende vraag uit het parlement ging over de wijze waarop de economie weer op gang kon worden gebracht. Deze vraag werd direct door haar beantwoord met de wedervraag of bedoeld werd om de bestaande economie op gang te krijgen of een nieuwe economie zonder de structuurfouten. Na deze wedervraag ontstond enige ophef. Een aantal belanghebbenden zagen de bui al hangen. Zij formuleerde toen zelf maar een antwoord op haar eigen wedervraag. Als ik in uw schoenen zou staan zou ik op korte termijn een commissie installeren met als doel om snel met een aantal voorstellen te komen. Ik heb gezien dat in een van de landen van de Europese gemeenschap al zoiets aan de gang is. Hoe of wat daar weet ik niets van, maar het lijkt mij verstandig om daar eens poolshoogte te nemen. Hiermee beëindigde zij haar lezing. Na het gebruikelijke dankwoord van de voorzitter verliet Van Wegen de zaal. Even was het stil in het parlement. Het leek of iedereen probeerde om de gedachten weer te ordenen. Na een korte pauze werd het voorstel gedaan om, naar aanleiding van de ideeën van Van Wegen, eens een kijkje te gaan nemen bij Tervuren. Deze was bij het merendeel van de aanwezigen wel bekend. Het tweede voorstel was om een commissie te benoemen die ging onderzoeken op welke wijze de economie weer op gang gebracht kon worden. Deze commissie zou nagaan in hoeverre de informatie van Tervuren zinvol toegepast kon worden.

DEEL  2 : Nieuwe inzichten.

Bas Tervuren ging aan het werk. Samen met zijn team begon hij aan het grote en complexe onderzoek naar de achterliggende oorzaken van de crisis. Hoe zou hij het redden tegenover de gevestigde orde die niet van plan leek om hem voldoende ruimte te geven. Tot op dit moment had hij het vertrouwen van de kiezers. Zijn plannen waren ambitieus en rechtvaardig. Zouden zij ook uitvoerbaar zijn? Of was het een utopie?

5

De commissie van Bas Tervuren was een aantal keren bijeen geweest en had al wat economisch belangrijke aspecten de revue laten passeren. De eerste presentatie van de leden was goed verlopen en nu was het belangrijk om zorgvuldig die aspecten te selecteren die van grote invloed waren op de economie. Daarbij werd ook niet vergeten waar zij zelf voor stonden, verbeteringen voor de mensen met een beperkt inkomen. Met z’n zessen hadden zij zich gebogen over het financiële en sociale systeem zoals het nu werkte en zich manifesteerde. Het was een uitgebreid zoekproces naar datgene wat aan de basis lag van de neergang van de economie. Waren het de banken met hun foute leningen, waren het de consumenten met hun behoeften zonder grenzen of waren het gewoon gevolgen van natuurwetten? Om structurele wijzigingen te kunnen aanbrengen was het noodzakelijk om de zwakke plekken te vinden die de oorzaak kunnen zijn. Ze waren druk aan het discussiëren over verschillende onderwerpen toen de telefoon ging. Bas nam de telefoon op. Van de andere kant klonk een vriendelijke vrouwenstem: ‘met Van Wegen’. Bas vroeg wat ze wilde en ze legde uit wie ze was en dat ze met het team wilde meedoen. Bas begreep onmiddellijk dat dit een gouden kans was. Iemand van haar kaliber was een perfecte uitbreiding van het team. Hij vroeg haar of hij even mocht overleggen. Ze begreep het en zei dat ze een halfuur later weer zou bellen en sloot af. Bas vertelde over haar aan zijn teamleden. Het was hen meteen duidelijk dat het een unieke kans was die geboden werd. De missie van dit team moest wel slagen. Nu waren eindelijk alle noodzakelijke kwaliteiten aanwezig. Toen Van Wegen belde was er geen enkele aarzeling, zij was als door de voorzienigheid gezonden, zij was meer dan welkom. De volgende dag begonnen ze, weer fris, nu met z’n zevenen. Bas nam het woord en vertelde over de doelstellingen die zij gezamenlijk nastreefden en op welke wijze zij nu aan het zoeken waren naar de geschikte aanknopingspunten. Van Wegen kreeg nu het woord. Ze begon met te zeggen dat ze haar voornaam Irene maar moesten gebruiken. Daarna vertelde zij over haar werk en haar passie en hoe wonderbaarlijk die aansloot bij de passie van de anderen. Dat was de belangrijkste reden waarom zij dacht een goede bijdrage te kunnen leveren. Ook verwachtte zij dat een of meer leden van het europees parlement binnenkort contact op zouden kunnen nemen. Nu was het echter belangrijk om intensief te gaan werken aan de lijst met onderwerpen die gepresenteerd moest worden aan het parlement. Irene nam het voortouw en vertelde waardoor, volgens haar, de zwakke plekken in het financiële systeem veroorzaakt werden en legde de werking uit.

Het systeem is, objectief gezien, een neutrale activiteit die berekend kan worden. Het gaat echter mis op het moment dat niet-rationele aspecten, zoals bijvoorbeeld emotie, een rol gaan spelen of zelfs worden opgenomen in het systeem. Ook wetgeving en overheid spelen een grote rol. Als voorbeeld noemde Irene het snelle wijzigen van wetten en herroepen van afspraken, kortom, een onbetrouwbare overheid. Gezamenlijk gingen ze aan het werk en geleidelijk aan vormde zich een beeld van die factoren die een grote invloed hadden op het systeem en die nagenoeg niet te controleren waren. Het  ging hierbij om factoren die niet of nauwelijks door een financiële instantie gecontroleerd of beïnvloed konden worden. Een factor was de grote geldstromen die zich vrij over de wereld bewogen, zonder enige echte vorm van controle.

Een andere was het mechanisme van de hypotheken in relatie tot andere schulden. En zo volgden er meer. Na nog een aantal dagen hard werken was de lijst zover klaar dat hij kon worden gepresenteerd aan het parlement.

De pers, zowel de nationale als de internationale leek een beetje nerveus. Allerlei koppen, die elkaar vaak tegenspraken, waren op kranten en tablets te zien. Een aantal van hen had waargenomen dat er iets bijzonders gebeurde in allerlei parlementen en er gingen geruchten dat grote hervormingen werden voorbereid. Toch waren er ook positieve klanken. Het akkoord waar de regering aan werkte, de privatisering van de drinkwaterbedrijven, werd als een voorbode van het herstel gezien. Deze bedrijven konden dan eindelijk op een normale manier gaan functioneren met alle positieve gevolgen voor mens en maatschappij. Veel lof werd daarmee geoogst. Hele programma’s werden opgezet over de productie van drinkwater, waar het vandaan gehaald werd, hoe het gezuiverd werd en welke innovaties nu mogelijk zouden zijn. Duidelijk werd gemaakt hoeveel voordelen schaliegas had en dat daarmee jaren extra in de energiebehoefte kon worden voorzien. Het zou betekenen dat er meteen minder bezuinigd hoefde te worden. De opbrengsten van het schaliegas zouden ruim voldoende zijn om dat te compenseren. Risico’s, daar werd met geen woord over gerept. De successen, al of niet fictief, werden breed uitgemeten op de voorpagina’s.

Niet iedereen was echter zo goedgelovig. Gelukkig maar! Sommigen kregen door al die publiciteit ineens het idee dat het wel erg zorgvuldig gepromoot werd. Een van de persagentschappen, de IP, was meer kritisch en liet zien dat niet alles zomaar beter zou worden, dat er ook risico’s waren zoals eerdere privatiseringen al hadden laten zien. Vanuit de commissie, waarin Peter van Dongen zat, werd nu regelmatig en gedoseerd informatie vrijgegeven, exclusief naar de IP. Zij begrepen heel goed en namen het ook waar, dat heel veel lobbyisten een enorm offensief begonnen waren tegen Tervuren. Dit zou Verstegen overigens nooit toegeven. Voor de commissie was het noodzakelijk om een platform te creëren, daarvoor was de pers een belangrijk instrument. Het laatste belangrijke nieuws dat zij doorgaven was de toetreding tot de commissie van de zevende persoon, Irene van Wegen. Uitgebreid werd ingegaan op haar deskundigheden, achtergronden en de waarden waar zij in geloofde. Dit was weer een primeur voor de IP en steeds meer mensen kregen vertrouwen in de berichtgeving hiervan en het aantal abonnementen steeg snel. Ook werd het steeds duidelijker dat de IP het algemeen belang nastreefde en niet uitsluitend dat van een beperkte groep. Bovendien, de IP was duidelijk over de bronnen waar het de informatie van kreeg. Die bronnen waren betrouwbaar en konden door iedereen worden gecontroleerd.

Het parlement had het druk. De privatisering van de drinkwaterbedrijven eiste veel tijd omdat ook de wetgeving op het moment van verkoop helder moest zijn. Bedrijven houden niet van onzekerheid. Het zag er naar uit dat de verkoopdatum zeker een maand later zou worden. Dat liet men naar de pers doorschemeren. Daarnaast was de commissie een zaak van steeds groter belang aan het worden. Vanuit het Europese parlement kwamen signalen dat leden met Tervuren wilden praten en de commissie was zelfs versterkt met een zevende lid en niet zomaar iemand. Van Wegen was de internationale expert op het gebied van economie. Over een paar dagen zou de commissie met een aantal voorstellen komen waaraan het parlement een dag zou besteden. Daarna zou het resultaat van het overleg door de commissie verder uitgediept worden in de volgende vier weken. Nog belangrijker echter waren de economische ontwikkelingen die steeds meer tegenvielen. De aantallen ontslagen en faillissementen namen toe waardoor de inkomsten voor de overheid sterk verminderden. Het parlement begon zich af te vragen of zij wel op de goede weg waren met hun bezuinigingen. Langzamerhand begon het tij te keren en kregen ook veel parlementariërs sympathie voor de ideeën van Tervuren.

Verstegen was teleurgesteld over de kans dat de privatisering uitgesteld ging worden. Hoe langer er uitgesteld werd, hoe groter de kans dat het tot afstel zou leiden. Immers, als Tervuren zou slagen in zijn opzet zou het mogelijk zijn dat hij zijn invloed zou aanwenden om de privatisering niet door te laten gaan. Verstegen moest zorgen dat het lobbyen flink versterkt en uitgebreid werd en daarnaast proberen om mensen te vinden die met het parlement mee konden werken en faciliteren om het proces te versnellen. Ook was het een goed idee om te proberen de resultaten van de commissie een meer twijfelachtige reputatie te bezorgen, zodat het tijdschema van de commissie zou gaan uitlopen. Het zou weer een flinke strijd worden en eigenlijk, diep in zijn hart, hield hij daar wel van.

De dag voorafgaand aan de uiteindelijke presentatie van de lijst was hectisch. Er moest gezorgd worden voor voldoende kopieën. Zelfs in deze tijd waren er nog altijd mensen die niet van computers hielden. Gelukkig was het tegenwoordige papier zodanig gemaakt dat er, met een speciale elektronische pen, op kon worden geschreven en het ook weer, elektronisch, kon worden gewist of gekopieerd. Het voelde als papier en in gebruik was het eigenlijk een sterk verbeterde opvolger van de vroegere E-readers die gemaakt waren op basis van E-ink. Er waren zelfs versies die de grootte hadden van de wat ouderwetse kranten. Via de moderne communicatiemedia kon je deze moderne krant iedere dag weer verversen. Veel oudere mensen, vonden het prettig om zo’n geavanceerde krant te kunnen lezen. Je kon er heerlijk achter wegduiken, vooral als je niet wilde dat je gezien of gestoord werd.

Het was hard werken voor het team om de volgende dag alles rond te hebben. Er werd gebeld. Verdorie, iedereen wist dat zij het druk hadden! Irene vroeg wie er waren. Eerst verschoot ze een beetje van kleur, toen kreeg ze een ‘big smile’ en riep de anderen erbij. Er bleken drie Europarlementariërs te zijn die overleg wilden met hun commissie. Ook zei ze dat die drie haar meteen herkend hadden vandaar dat zij in de lach schoot. Natuurlijk werden zij binnen gelaten en na een kwartiertje flink brainstormen begrepen ze dat er hard gewerkt moest worden en zij hielpen ook mee. Tegelijkertijd zagen zij wat er gaande was en welke ontwikkelingen het team voor ogen had en zij werden steeds enthousiaster. Gezamenlijk werkten zij nog tot laat door voordat het klaar was. Ze besloten met elkaar het diner te gebruiken en tijdens de maaltijd met elkaar van gedachten te wisselen. Het werd eigenlijk een feest. Hun gedachten en ideeën leken perfect op elkaar afgestemd. Ook deze maaltijd liep uit. Niet door het aantal gangen maar door de enorme berg aan gesprekstof. De conclusie was duidelijk. Deze Europarlementariërs waren duidelijke voorstanders van het nieuwe beleid. Niet op alle punten waren zij het eens maar de grote lijnen klopten. De tijd was eigenlijk te kort geweest maar ze spraken af om de contacten levend te houden. Na een kort maar hartelijk afscheid ging ieder weer zijns weegs.

6

De IP had zojuist de nieuwe aankondigingen ontvangen van de commissie. Zij waren doorgegeven onder voorwaarde van een embargo. Pas na de besloten vergadering van de commissie en het parlement was het toegestaan dit of delen hiervan te publiceren. De IP hield zich daar strikt aan, het was gewoon een vertrouwenskwestie. Wel werd gepubliceerd over de besloten vergadering en wat de achtergrond was van de commissieleden en waar zij voor- of tegenstander van waren. Ook werd er voorzichtig gespeculeerd over de mogelijke uitkomsten. Evenals in voorgaande edities werd steeds weer ruim aandacht geschonken aan de privatisering van de drinkwaterbedrijven en daarbij werden de risico’s die zich daarbij konden voordoen nog eens extra belicht. Verschillende andere media hadden de positieve aspecten, al of niet vermeend, voldoende aandacht gegeven. Bij de andere media werd met scheve ogen gekeken naar de exclusieve berichtgeving van de IP en er werd gesuggereerd dat er een connectie was met de aanwezigheid van Peter van Dongen in de commissie. Bas hoorde hiervan en besloot om na het overleg met het parlement, de volgende morgen, de gehele pers de gelegenheid te geven voor het stellen van vragen.

In het parlement was bijna elke plaats bezet. Dit was een zeldzame gebeurtenis. Vaak waren veel plaatsen vrij omdat de parlementariërs ook andere werkzaamheden hadden. Het leek er op dat de interesse groot was of dat er grote belangen aan de orde kwamen. Eerst werd begonnen met de gebruikelijke inleidingen en de agenda voor de dag. Vandaag was de agenda vrij beperkt, omdat de hele dag was gereserveerd voor de discussie over de aan te dragen onderwerpen van de commissie. Voorafgaand aan de commissie werd een half uur besteed aan een aantal amendementen die betrekking hadden op de discussie met de commissie. Daarin werd gevraagd om uitstel, zogenaamd omdat een aantal leden zich onvoldoende hadden kunnen voorbereiden door gebrek aan informatie. Het antwoord hierop was duidelijk. Alle parlementsleden kenden Tervuren, zijn commissieleden en hun meningen en hen was gevraagd een aantal onderwerpen te selecteren die van grote invloed waren op de economie. Tot gisteravond laat heeft deze commissie aan de lijst gewerkt en die wordt vandaag, aan iedereen, ter beschikking gesteld. Er is geen reden voor uitstel. De commissie heeft tijdig precies datgene ter beschikking gesteld wat door het parlement is gevraagd. Het halfuur werd afgesloten en de commissie werd binnen gevraagd.

Bas Tervuren nam het woord. Wij, met al onze verschillende kwaliteiten, hebben gezamenlijk gezocht naar die aspecten die een grote invloed hebben op de economie en waarop wij weinig of geen invloed lijken te hebben. De hierna volgende lijst bevat een aantal van die belangrijke aspecten en die gaan wij nader uitwerken in de volgende periode. Omdat wij niet allemaal economen zijn hebben wij onze terminologie en woordgebruik toegevoegd aan het eind van de lijst. De volgende onderwerpen moeten we nog verder uitdiepen.

* De crisis

* Reële en virtuele economie

* Mondiale geldstromen

* Aandelen en opties

* Beloningssysteem: salaris en bonus

* Onbalans productie en consumptie

* Huizenbezit en hypotheek

* Zorgkosten

* Privatisering infrastructuur

* Pensioenen

Al deze onderwerpen waren voorzien van een korte toelichting die nodig was om te begrijpen waarom deze onderwerpen gekozen waren. Na deze beknopte lijst en de summiere uitleg was er een royale pauze om de parlementsleden gelegenheid te geven om de onderwerpen en de daarbij behorende motivatie te bestuderen en in hun fracties te overleggen. Dit overleg liep uit. Een aantal fracties was het, mogelijk bij voorbaat, niet eens met de keuzes en wilden een of meer van de gekozen onderwerpen schrappen. Andere fracties steunden de commissie Tervuren en hun standpunten en wilden niets liever dan zo snel mogelijk ‘carte blanche’ geven aan de commissie om hun ideeën uit te werken. Zij begrepen de noodzaak van een nieuwe koers al zouden een aantal kinderziektes moeten worden overwonnen. Natuurlijk waren er nog parlementariërs die twijfelden over de noodzaak van de vernieuwingen. Daarnaast was er een behoorlijk aantal parlementariërs die, alom bekend, banden hadden met belanghebbenden die minder gecharmeerd waren door de wijzigingen die ook hun positie ging aantasten. Door lobbyisten, en mogelijk incentives, waren zij vast besloten om de commissie Tervuren zo lang mogelijk tegen te houden. Veel later dan op de agenda stond kwam het parlement weer bijeen. Het werd een onrustige en soms emotionele vergadering. De tegenstanders probeerden om de plannen van de commissie te doorkruisen. Daarbij werd zelfs gebruik gemaakt van allerlei, soms minder frisse argumenten. Gelukkig bleven de leden van de commissie professioneel en gaven uiterst correct antwoord op zelfs de meest extreme vragen. Voor diegenen die twijfelden leidde het correcte gedrag van de commissie tot de voorkeur om hen het voordeel van de twijfel te gunnen. Het soms onbehoorlijke gedrag van de tegenstanders sterkte hen in die beslissing. Tegen het einde van het overleg gaf Tervuren nog een kort verslag van het overleg met de Europarlementariërs en de positieve reactie op de voorstellen. Na deze uitleg werd het overleg afgesloten en ging men over tot de stemming. Deze stemming was anoniem en hoofdelijk dus men kon kiezen in overeenstemming met de persoonlijke voorkeur. Ieder kon de tellers zien van het aantal voor- en tegenstanders en lange tijd liepen die min of meer gelijk op. Toen de laatste stemmen aan de beurt waren was de keus nog niet duidelijk en ieder hield de adem in. Het was spannend. Tot de laatste drie stemmen stonden de tegenstanders voor. De laatste drie hadden de beslissing in handen. Weer kwam er een voorstemmer bij, het hele parlement keek als gebiologeerd naar de tellers. Je kon zien dat voor- en tegenstanders in spanning waren. Ieder van hen probeerde, als het ware, om de tellers naar het eigen kamp te krijgen. Door de spanning duurde het erg lang. En toen, ….. ineens was het voorbij. Ook de laatste twee stemmen gingen naar de voorstanders. Hiermee was de beslissing gevallen ten gunste van de voorstanders van de vernieuwende aanpak door de commissie. Zij konden nu verder gaan met de blauwdrukken van deze nieuwe route die zou leiden tot wetgeving die een betere en rechtvaardiger economie nastreefde.

De commissieleden waren enthousiast, tegelijkertijd waren ze zich bewust van het gewicht dat nu op hun schouders rustte. Morgen gingen zij gezamenlijk flink aan het werk, eerst de persconferentie en daarna het echte werk. Daarentegen was Verstegen enorm gefrustreerd. Zijn plan had het niet gehaald, uitstel bleek onmogelijk, Tervuren was hem te slim af geweest. Maar Verstegen gaf het niet op. Zijn tijd kwam nog wel.

Inmiddels had men in het Europese parlement gehoord van de nipte overwinning van Tervuren en men was benieuwd wat de afgevaardigden te vertellen hadden over hun contacten met de commissie. De drie hadden hun verhaal goed voorbereid en toestemming gekregen van de commissie om gebruik te maken van alles wat tot dusver beschikbaar was en waar zij die middag ook aan meegewerkt hadden. Om nog niet te hard van stapel te lopen en om te voorkomen dat de lobbyisten te actief werden hadden ze een aantal zaken iets afgezwakt zodat de acceptatie wat gemakkelijker werd. Veel diplomatie was belangrijk in het Europese parlement. De ‘briefing’ was gesplitst in twee delen; het eerste deel was een voordracht over de bevindingen, het tweede deel was beschikbaar voor vragen. Daartussen was enige tijd vrijgehouden voor onderling overleg door de parlementariërs. De zitting van het Europarlement begon op de gebruikelijke wijze. Na de afwikkeling van een aantal internationale zaken was het tijd voor de voordracht over de commissie. Allereerst werd kort ingegaan op het enthousiasme, de deskundigheid en de integriteit van de commissieleden. Daarna werd verteld hoe zorgvuldig de commissie te werk ging en op welke gebieden het huidige economische beleid aantoonbaar zwakke plekken vertoonde. Deze zwakten werden zichtbaar door de zorgvuldige en methodische analyse die gedaan werd door het gehele team. Dit kon vergeleken worden met een soort SWOT analyse. Dit is een analyse van sterke en zwakke kanten en daarnaast van kansen en risico’s. Door dit soort analyse toe te passen op het economisch model kon een redelijk goed inzicht worden verkregen in de werking er van. De commissieleden hadden ieder voor hun eigen expertisegebied een analyse gemaakt en vervolgens waren die analyses als het ware over elkaar heen gelegd en ontstond een totaaloverzicht. Bij deze methode werd duidelijk dat de voordelen voor het ene vakgebied dramatische nadelen konden veroorzaken in een ander vakgebied. Daarna had de commissie de vakgebieden geselecteerd die het meest bij konden dragen aan een gezonde economie. Voorwaar een knappe prestatie. Hiermee werd het eerste deel van het agendapunt afgesloten. Iedere aanwezige kreeg een hand-out om de details nog nader te kunnen bestuderen en met anderen door te spreken. Er waren veel positieve signalen over deze bijdrage aan de beleidsvorming, maar het was nog lang niet zover dat daar conclusies uit getrokken zouden worden. Dat was niet direct de bedoeling. Dat kwam later wel. In de wandelgangen en de conferentiekamers was het druk. De impact van datgene wat verteld was kon niemand zijn ontgaan en sommigen zagen de belangentegenstellingen groeien. Er was zowel optimisme als zorg. Er werd nog wat koffie gedronken en het volgende deel, het vragenuur , ging beginnen. Tussen allerlei vragen, die tamelijk gemakkelijk beantwoord konden worden, was een belangrijke vraag. Die zocht eigenlijk naar de oorzaak van de economische problemen. Het antwoord was niet eenvoudig maar samengevat kon gesteld worden dat in de bestaande economie twee grote factoren een rol spelen met name ratio enerzijds en emotie anderzijds. Wat de commissie heeft gedaan is het benoemen van de werkelijke achterliggende oorzaken in het systeem. Aansluitend werd gezocht naar middelen om de schadelijke gevolgen hiervan verder te beperken. Het resultaat hiervan werd daarna vertaald naar een aantal voorstellen voor wetgeving. Hierna werd deze eurosessie afgesloten en hadden de Europarlementariërs weer voldoende stof tot nadenken.

7

Toen de voorstellen voor de commissie waren goedgekeurd brak voor de leden een drukke tijd aan. Allen werkten vooral aan concepten en verbeterpunten waar het hun eigen vakgebied betrof. Tegelijkertijd probeerden ze elkaars voorstellen van alle kanten te bekijken om eventuele kritiek te kunnen pareren. Toen zij halverwege waren vonden zij het tijd om de drie Europarlementariërs er weer in te betrekken, niet alleen vanwege hun kennis ook vanwege de relaties. Enthousiast werkten die mee aan de totstandkoming van de voorstellen. De resultaten waren er dan ook naar. Elk van de aangegeven aspecten werd uitgediept en sommigen werden zelfs voorzien van ideeën voor een nieuwe wetgeving. Hierna zijn deze aspecten stuk voor stuk weergegeven.

De Crisis.

De commissie heeft eerst gezocht naar historisch materiaal dat in meer of mindere mate inzicht kon verschaffen in de oorzaken die geleid hadden tot deze crisis. De bankencrisis bleek de eerste duidelijke indicatie. Ook mondiaal werd gezocht naar oorzaken van de crisis en oplossingen om het in de toekomst te voorkomen. Steeds duidelijker werd dat de lokale middelen niet toereikend zouden zijn en dat inderdaad een mondiale bereidheid om maatregelen te nemen noodzakelijk werd.

Als één van de vele voorbeelden werd gekeken naar Jeremy Grantham, een grote internationale investeerder, deze zag aankomen dat de groei van de economie en de wereldbevolking beperkingen had en rond 2012 schreef hij daarover. Zijn waarschuwingen lokten soms felle protesten uit maar vaker nog ongeloof. De door hem genoemde feiten en trends (die nota bene voortkwamen uit documenten en berekeningen van de VN en grote financiële instellingen) kon men soms niet anders weerleggen dan door kunstmatig optimistische scenario’s te schetsen die een ander beeld suggereerden. -Jammer-  

Wij kijken nu binnen Europa nader naar de Clijn-tijd die rond 2008 begon en die eindigde rond 2020. Het gevolg daarvan was veel armoede en zelfs hongersnood en dat wilde men nooit meer. Clijn-tijd is naar men veronderstelt genoemd naar een politicus van ruim een eeuw geleden: Klijn of Colijn die een fervent voorstander was van bezuinigen. Het resultaat was bittere armoe. De Clijn-tijd wordt hiermee vergeleken, maar de gevolgen van deze laatste crisis waren veel groter en ernstiger.

Internationaal zou het belangrijk zijn om (eindelijk) beter tot elkaar te komen. Zo objectief mogelijk de oorzaken te zoeken en ook daadwerkelijk durven te benoemen. Felle tegenwerking van belangengroepen buiten de parlementen zouden de kop op kunnen steken. Het was van essentieel belang om deze fundamentele oorzaken boven tafel te krijgen. Dat zou de basis kunnen leggen voor een uitgebreide studie. Onafhankelijke deskundigen zouden moeten aangeven welke mogelijkheden er zijn om deze oorzaken aan te pakken. Daarbij zou het belangrijk zijn om met zorgvuldigheid en objectiviteit te werken, omdat het bekend was dat sommige leden werden gebruikt of omgekocht om te zorgen dat de belangengroepen niet of minder benadeeld zouden worden.  Belangenverstrengeling zou onacceptabel zijn, zelfs voor diegenen die de schijn tegen hadden zou geen plaats mogen zijn.

Reële en virtuele economie.

In de commissie maakte men een duidelijk onderscheid tussen fictieve en reële waarde. Algemeen werd door hen ingezien dat geld eigenlijk geen waarde heeft. Het lijkt in veel opzichten op een soort aandeel (een schuldbekentenis), niet van een bedrijf maar van de staat (staten). Het heeft geen intrinsieke waarde. Sommigen zeggen zelfs schertsend dat het niet gaat om munten maar om punten. Vroeger werd de staatsschuld uitgedrukt in euro’s, dus een eenheid zonder echte waarde. De fictieve waarde van die eenheid fluctueerde en daarmee fluctueerde ook de staatsschuld. Toen de staatsschuld, rond 2010, gebaseerd op deze fictieve munt, boven de 3% kwam werd er ernstig over maatregelen nagedacht en ontstond het idee van bezuinigen. De gevolgen zijn inmiddels bekend. Bij een aantal van de landen van de Europese gemeenschap was het één van de factoren die demonstreerden hoe het daardoor dan erg uit de hand kon lopen.

Het was duidelijk dat de waarde van de munt gebaseerd moest zijn op reële waarden.

Als voorbeeld kan een land worden genomen. De reële waarden van dit land zijn onder anderen delfstoffen, productiemiddelen, opleidingsniveau van de bevolking, infrastructuur, bruggen, havens, vertrouwen enzovoort. Deze waarden moeten onderhouden en uitgebreid worden (up-to-date). Deze waarden fluctueren niet zo snel.

Bij een aantal landen van de EG leidde de bezuiniging tot een rampzalig vervallen van de intrinsieke waarden van het land; de spiraal van verval. Ondermeer landbouw, gezondheidszorg en pensioenen ondervonden de gevolgen van deze spiraal. Tegelijkertijd was toen de politiek niet bij machte (of niet bereid) om daaruit de conclusies te trekken. Duidelijk werd dat de koers verlegd moest worden. Zeker zou het nog de nodige moeite kosten om de tegenwerking van verschillende belangengroepen te overwinnen. Uiteindelijk moest dit soort rampzalige ideeën tot het verleden gaan behoren.

Grote mondiale geldstromen.

De onderzoeken van de commissie wezen nog een andere grote oorzaak aan van de instabiliteit: de grote geldstromen die zich vrij en ongecontroleerd over de aarde bewogen. Dit werd veroorzaakt door het streven van grote bedrijven of vermogende personen om winst te maximaliseren zonder het nemen van  verantwoording voor de gevolgen daarvan, zowel voor mens als milieu. Dit betekende bijvoorbeeld dat een bedrijf, waar grote bevolkingsgroepen van afhankelijk waren, de beslissing kon nemen om alle activiteiten van het hele bedrijf te verplaatsen naar een regio met lagere kosten. Resultaat: de verlaten regio verarmde sterk, verpauperde en kreeg te maken met toenemende criminaliteit. Ook hier was het eerder genoemde voorbeeld duidelijk. Grote geldstromen verlieten het land om elders meer winst te maken en het land achter te laten in armoede. Één van de oplossingen, die zou kunnen bijdragen aan een grotere stabiliteit, was het koppelen van consumptie aan de productie. Met andere woorden: Een bedrijf krijgt uitsluitend toegang tot de markt van consumenten als het ook een (vorm van) evenredig deel van de productie meebrengt. Dit geldt regionaal en zelfs lokaal. Deze productiequota zouden verhandelbaar moeten zijn, dus door een ander bedrijf contractueel uitgevoerd kunnen worden. Voor het verhandelen van deze contracten is een speciale beurs gewenst en tegelijkertijd een garantiefonds waarin iedere producent naar rato zou moeten deelnemen. Een soortgelijk systeem is er al op het gebied van vervuiling (CO2).

Tegelijkertijd zou de belasting geheven moeten worden daar waar de omzet werd gemaakt en niet in het land waar het (schijn)hoofdkantoor van het bedrijf was. In die constructie kregen dat soort kantoren vaak betere belastingtarieven dan de lokale bedrijven. Deze vorm van concurrentievervalsing door belastingdiensten moest beëindigd worden. Ook andere landen en eilandengroepen moesten met zachte hand gestimuleerd worden om dat soort praktijken te beëindigen.

Samenvattend was het voorstel voor nieuwe wetgeving:

Genereren van omzet (consumptie) in een bepaald gebied zou samen moeten gaan met het creëren van een evenredige werkgelegenheid. Bij het niet voldoen aan deze voorwaarde zou de markt voor de betreffende producten moeten worden gesloten. Uiteraard kan het systeem zodanig worden ingevuld dat de rechten en plichten verhandelbaar zijn. Onder voorwaarden kan dan de ene fabrikant ergens producten leveren terwijl de andere de verplichting tot werkgelegenheid overneemt. Het voordeel daarvan is duidelijk. Beide fabrikanten zijn in staat om de optimale voorwaarden te benutten.

Ze waren nu ongeveer op een derde deel van hun werkzaamheden en keken terug op datgene wat ze bereikt hadden. Wat hen ook nu weer opviel was dat twee belangrijke aspecten een grote rol speelden in de economie. Het was weer het rationele tegenover het emotionele. Ratio is rustig en kan steeds weer beredeneerd en berekend worden. Emotie daarentegen was meer impuls gericht, het kon zomaar plotseling ontstaan en even snel weer uitblussen. Het beheersen van deze beide aspecten, gelijktijdig in hetzelfde systeem vereiste min of meer tegengestelde maatregelen. Het sturen van de rationele aspecten kon klinisch gebeuren op basis van bekende berekeningen met behulp van modellen. Juist de emotionele aspecten zijn de grote risicofactoren. Voor een aantal mensen en bedrijven echter zijn juist deze factoren hun speelveld en sommigen zijn er zeer bedreven in.

Irene wist daar alles van. Zij stelde een klein rollenspel voor. Een van hen moest gedurende twee minuten simuleren zeer boos te zijn en te blijven. Een van de anderen moest proberen de zaak te sussen. Dit rollenspel werd herhaald tot iedereen geweest was. Daarna volgde de evaluatie. Wat had ieder van hen ervaren in de “boos situatie”. Wat had ieder ervaren in de situatie van de rustbrenger. De ervaringen waren herkenbaar. Sommige reacties leidden tot escalatie, ander gedrag leidde tot de situatie dat boos blijven bijna onmogelijk was. Samenvattend, in het algemeen geldt: emotie met emotie beantwoorden leidt tot escalatie, emotie met rust beantwoorden leidt tot de-escalatie.

Vervolgens liet Irene een film zien die zich afspeelde tijdens een kleine beurscrisis. Daarop was te zien op welke wijze de transacties plaatsvonden. Duidelijk was zichtbaar in welke hectische toestand de beurs was en wat er gebeurde toen plotseling het bericht kwam van een aardbeving in een grote stad van Japan. Op het moment dat het bericht doorkwam zag je op de beursvloer dat de communicatie sneller en gehaaster werd. Het aantal telefooncontacten nam enorm toe en het aantal beurstransacties steeg ook naar ongekende hoogte. Hier eindigde deze film.

Aansluitend werd gediscussieerd over de betekenis van deze film en wat daarop te zien was geweest. Er was sprake van haast, het was duidelijk dat er gescoord moest worden. Na het bericht trad een ongekende drukte op. Irene begon aan de uitleg. Wat daar te zien was ging over de verwevenheid van ratio en emotie in het financiële systeem. Het rationeel systeem kan uitstekend rekenen, bewijzen en voorspellen hoe het rationeel gaat lopen. Echter, niet de ratio is leidend, maar de emotie. Daarnaast is er nog een derde factor die een grote rol speelt en dat is de hebzucht. Wat dus op de beursvloer te zien was, op het moment dat het spannend werd, waren deze drie factoren. Samenvattend: er zijn drie financiële systemen die zeer veel interactie hebben en vaak concurrerend werken dat zijn:

– Rationele financiële system

– Emotionele financiële system

– Greed (hebzucht) financiële systeem 

Daarnaast spelen andere factoren een rol zoals bijvoorbeeld de politiek. Dat de financiële berekeningen vaak niet kloppen met de realiteit wordt verduidelijkt door de cp (ceteris paribus) clausule die simpel stelt dat de berekeningen alleen gelden als de omstandigheden identiek zijn. Dat is natuurlijk nooit het geval, dus in feite is deze clausule onzinnig!

Nu terug naar het economisch model. Daar waar emoties een rol spelen moet rust gebracht worden, eventueel een afkoelingsperiode. Dat betekent niet of zeer rustig handelen ter voorkoming van emoties. Dit was ook de basis van de adviezen op het gebied van aandelen, opties enzovoort. Irene had haar doel bereikt.

Dit was een prettige onderbreking van het moeizame werk, maar ook een onderbreking die extra inzicht verschafte in het mechanisme van …… eigenlijk van het hele menselijk handelen. Uitgerust en wijzer pakte men de werkzaamheden weer op.

Aandelen en opties.

Deze financiële middelen bleken een belangrijke oorzaak van de crisis. De handel in dit soort waardepapieren stond in feite los van de intrinsieke waarde van het onderpand en de commissie kreeg sterk de indruk dat, voorzichtig gezegd, deze handel vergeleken kon worden met kansspelen. Deze vorm van speculatie (gokken) voegt niets toe aan de intrinsieke waarde van het onderpand. In ieder geval was duidelijk dat een deel van de waarde van deze documenten werd bepaald door niet-rationele overwegingen. Bovendien bleek het zeer gevoelig voor manipulatie. Dit kon op verschillende manieren gebeuren, zoals snel substantiële aan- of verkopen te doen, vaak als resultaat van voorkennis. De daarop controlerende instanties moesten onomstotelijk bewijs daarvan leveren anders konden geen juridische stappen worden ondernomen. Veelal lukte dat niet. Om dit soort zaken te voorkomen leek het de commissie zinvol om een verplichte afkoelingsperiode in te stellen. Met andere woorden, na het kopen van aandelen moesten dezelfde aandelen tenminste  drie onafgebroken maanden in bezit blijven. Omgekeerd, na de verkoop van aandelen mochten dezelfde aandelen niet binnen drie maanden weer worden gekocht. Een overeenkomstig voorstel zou moeten gelden voor de opties en andere waardepapieren. Daarmee verwachtte men een groot deel van manipulatie in de aandelen- en optiehandel te voorkomen. Eveneens werd het idee gelanceerd om de verschillen in prijzen van opties voor een bepaald aandeel, in dezelfde maand, te maximaliseren op tien procent. Er werd ook voorgesteld om de winst op de aan- en verkoop van aandelen, opties enzovoort op jaarbasis te begrenzen op vijftien procent en het meerdere voor de volle honderd procent weg te belasten. Deze voorstellen zouden naar verwachting leiden tot veel protest bij een groot aantal belanghebbenden die door speculatie op de beurs in staat waren om grote vermogens op te bouwen en in stand te houden. Het was zeer gewenst dat de landen van de EU voor een groot deel zouden meedoen met de voorstellen en zo weinig mogelijk verschillen laten bestaan die konden worden gebruikt voor speculatie. Daarvoor waren aanvullende maatregelen nodig zoals: de aankoop en verkoop van waardepapieren moesten verplicht op dezelfde plaats plaatsvinden. Dit maakte controle op speculatie gemakkelijker. Ook werd het daardoor moeilijker voor belangengroepen om elkaar via aan- en verkoop de bal toe te spelen. Uiteindelijk zouden deze maatregelen ervoor moeten zorgen dat aandelen en opties meer in de pas blijven met de intrinsieke waarde van bedrijven die daardoor minder zouden fluctueren.

Beloningssysteem: salaris en bonus.

De discussie over het beloningssysteem is waarschijnlijk al zo oud als de mensheid. Nederland liep daarmee behoorlijk voor ten opzichte van andere landen. Op een bepaald moment werd, na heel veel discussie, de Balkenende-norm ingesteld. Dit was een wettelijke maatregel om excessieve beloningen te voorkomen. Natuurlijk kon de hoogte en uitvoering op een andere wijze gebeuren maar het beperken van beloningen tot een algemeen aanvaard niveau leek in ieder geval wenselijk. De crisis na de Clijn-tijd zorgde nog voor een extra stimulans om deze maatregel versneld in een groot aantal landen in te voeren. Ook hier was weer veel verzet voornamelijk van belanghebbenden maar het werd toch ingevoerd. Wat mede geholpen had was de uitspraak van het Europese hof dat het belonings- en belastingsysteem binnen de gemeenschap niet discriminerend mocht zijn voor wie dan ook. Dit was naar aanleiding van een zaak over de beloning van Europese ambtenaren. De uitspraak had als gevolg dat vrijstelling van belasting niet langer meer mogelijk was en bovendien dat er een maximum werd gesteld aan het beloningssysteem, inclusief alle toeslagen voor reizen, pensioen etc. Dit soort maatregelen gaf de “gewone” mensen het vertrouwen dat europa niet een zaak voor binnenkamertjes en zakkenvullers was. Het resultaat hiervan zou een enorme motivatie betekenen van mensen in europa om er de schouders onder te zetten en uit de crisis te komen. Er waren voorstanders van deze nieuwe ontwikkelingen die meteen de inkomens aan een voorgeschreven maximum wilden binden. Bij overschrijding zou dan het meerdere voor honderd procent worden belast. Een ander idee was om de procentuele bruto salaris en bonusontwikkeling van de hogere inkomens gelijke tred te laten houden met de procentuele ontwikkeling van de netto inkomens van de mensen met het laagste inkomen. Dit betekende eveneens dat als de netto lagere inkomens niet stijgen de hogere inkomens ook niet mochten stijgen.

Er waren al veel onderzoeken uitgevoerd om de effectiviteit van belonen en straffen te onderzoeken. Gerenommeerde universiteiten in verschillende landen hadden daaraan bijgedragen, universiteiten waaruit meerdere Nobelprijs winnaars op deze gebieden waren afgestudeerd. Uit alle onderzoeken was onomstotelijk, keer op keer, vast komen te staan dat bonussen en straffen niet leidden tot betere prestaties zelfs het tegendeel. Zij resulteerden in een vermindering van effectiviteit. Er was een beperkt aantal uitzonderingen op die regel maar die waren goed te verklaren. Dan Pink bijvoorbeeld heeft daar een voortreffelijke TED-voordracht over gehouden. Uiteraard zijn diegenen die voornamelijk profiteren van dat slechte systeem het daar niet mee eens. Bovendien is eerder vaak gebleken dat een hoog inkomen beslist geen garantie is voor deskundigheid of integriteit.

Onbalans productie en consumptie.

Een andere grote oorzaak, volgens de studie, was de onbalans tussen productie en consumptie. Hierbij werd niet ingegaan op de ethische aspecten, uitsluitend op het in balans zijn. In de Clijn-tijd werd de nadruk gelegd op bezuinigen, met name bezuiniging en vermindering van het besteedbaar inkomen bij de consument. Tegelijkertijd probeerde men de productie, innovatie etc. te stimuleren.

Bovendien werd de consument duidelijk gemotiveerd om hypotheken, die als schuld werden aangeduid, te verminderen. Dat laatste lukte goed. Ook door de toegenomen belastingdruk, ging de consument nog minder consumeren met als gevolg dat de productie extra stagneerde en er weer meer ontslagen vielen. De vicieuze cirkelgang naar beneden was ingezet! Maar men bleef bezuinigen.

Als aan politici de vraag werd gesteld waarom er bezuinigd moest worden en niet gekozen werd voor belastingverlaging dan was het antwoord steeds dat het nu een andere situatie was. Het is natuurlijk altijd een andere situatie. Dat betekent niet dat juist dat de reden is om een beleid toe te passen dat nooit enig bewijsbaar positief effect heeft gehad.  — Vreemde argumentatie! —

De echte oplossing voor deze problematiek was met name het stimuleren van de vraag want een toename van de vraag leidt tot een grotere productie en een hoger inkomen, ook voor de overheid. In een groot aantal landen bleek dit goed te werken. Wel moest worden gezorgd dat de vraag duidelijk werd gestimuleerd in de richting van meer duurzame en gezonde goederen, het produceren van minder duurzame of ongezonde producten moest door middel van belastingmaatregelen worden ontmoedigd. Het was belangrijk dat duidelijk gekozen zou worden voor een structurele aanpak in plaats van de gebruikelijke incidentele en korte termijn aanpak.

Irene had er zin in en stelde nogmaals een korte onderbreking voor. Het thema van deze onderbreking was het management van ondernemingen. Eigenlijk was dit naar aanleiding van de discussie over belonen en de gedachten van Dan Pink. De vraag daarbij was welke eigenschappen van de manager hem/haar eigenlijk het meest geschikt maakten voor de komende decennia.

Dit thema bleek weer een schot in de roos en de discussies laaiden fel op. Veel onderwerpen passeerden hierbij de revue. Mogelijk was de geschiktheid genetisch bepaald of afhankelijk van opleiding, compassie, gedrevenheid enzovoort. Irene greep in. Haar bedoeling was om met de gedachten en opmerkingen van Dan Pink in het achterhoofd te kijken welke manager eigenlijk gewenst was als een bedrijf, ook op de lange termijn, goed moest blijven functioneren. Els stelde voor om eens te gaan kijken welk type bedrijf de crisis redelijk goed doorstond. Het leek een goed idee en gezamenlijk begon de zoektocht. Vrij snel werd duidelijk dat bepaalde bedrijven het structureel beter deden waaronder familiebedrijven. Ook een aantal nieuwe bedrijven zoals Google deden het goed. Opmerkelijk was bovendien dat bedrijven die door vrouwen geleid werden gemiddeld beduidend beter presteerden. Voor de oorzaak van het laatste werd vooral gedacht aan de mogelijkheid dat mannen meer risico namen. Dat betekende dat mannen meer durfden gokken op een goed resultaat en daarbij minder gebruik maakten van echte deskundigheid. Vrouwen daarentegen probeerden zodanig te beslissen dat de continuïteit van het bedrijf beter gewaarborgd bleef door meer uit te gaan van zekerheden en deskundigheid.

Maar Irene wilde dat zij nog dieper nadachten over de typische kwaliteiten van de managers die eigenlijk nodig waren. Daarbij moest vooral gedacht worden in een aantal aspecten die door Dan Pink waren geschetst. Nu kon je, bij wijze van spreken, de hersenen horen kraken. Wat gaf Dan Pink eigenlijk aan? En langzaam aan werd er iets duidelijk. Hij sprak over de kennis die aanwezig was. Over de onderzoeken die door gerenommeerde bedrijven, instituten en wetenschappers keer op keer waren herhaald. Over die onderzoeken die steeds weer tot dezelfde conclusies kwamen. Alsmaar dezelfde conclusie, straffen en belonen werkt niet, integendeel. Ondanks dat overtuigende bewijs deed het management er in het algemeen niets mee. Steeds gebruikten zij weer de structuur van straffen en belonen. Een structuur die aantoonbaar niet werkte. Die zelfs negatieve resultaten opleverde op een paar (!!) uitzonderingen na.

Toen werd veel duidelijk! Gezamenlijk zagen ze dat belanghebbenden van deze beloningstructuur niet vrijwillig zouden stoppen. Voor hen was het bijzonder winstgevend. Dat het in het bedrijf waar zij manager waren minder goed ging was voor hen niet interessant als hun persoonlijke doelstellingen, geld en macht, maar gehaald werden.

Daarnaast was er een grote groep managers die in feite geen echte managers waren, in ieder geval geen echte leiders. Dat waren diegenen die geleerd hadden hoe zij zich behoorden te gedragen (welke maatregelen en wanneer) in het bekende systeem. Zij durfden niet van deze gebaande wegen af te wijken. Het was hen zo geleerd. Zij durfden, of konden, niet het eigen verstand gebruiken om naar die overweldigende hoeveelheid bewijzen te kijken. Eigenlijk waren dat gewoon volgers. Zij wilden en konden niet accepteren dat de realiteit anders zou zijn dan wat hen was aangeleerd, ook al was het keer op keer bewezen dat het zo niet werkte. Liever het bekende verkeerde pad dan de moed om over te stappen naar het nieuwe, voor hen onbekende, pad.

Wat was nu de bijdrage van bedrijven zoals Google. Juist, zij durfden mensen los te laten. Vrijheid en verantwoordelijkheid te geven. Vermindering van controle en verder …… Leiderschap!!……. niet het ouderwetse managen, maar gewoon leren van wat bekend was en dat ook doen. Dat was de zo noodzakelijke vernieuwing en het elan.

Dit was weer een leuke exercitie, nieuwe denkbeelden en een verfrissende kijk op het functioneren van een specifieke groep mensen in deze samenleving.

Huizenbezit en hypotheek.

Een bijzonder punt bleek te bestaan in de vorm van hypotheken. Toch is er in feite weinig verschil tussen aandelen, obligaties of hypotheken. Het zijn leningen. Voor deze leningen wordt veelal een vergoeding betaald. Toch werden hypotheken in meer dan een opzicht anders behandeld. Banken met hun zelfgeclaimde uitstekende expertise op financieel gebied verkochten hypotheken aan mensen die meestal een veel beperktere of geen kennis hadden van dit soort financiële zaken. Banken claimden ook dat zij de deskundigen waren aan wie je het goed kon overlaten. Soms werd bij bouwprojecten op de koper zelfs druk uitgeoefend om een speciale hypotheek bij een bepaalde bank te nemen. Toen de crisis aankwam wezen adviseurs en banken de cliënt vervolgens aan als de grote verantwoordelijke die maar moest bloeden (voor de claims van de bank). Om hier meer orde in te krijgen is het noodzakelijk om de verantwoordelijkheid te leggen bij diegenen die in hoge mate, nota bene op basis van zelf geclaimde deskundigheid, hebben bijgedragen aan de totstandkoming van het contract  —  de banken  –.

Dit zou moeten resulteren in een aantal wetten voor een betere bescherming van de consument, zoals ook bij andere producten het geval is (aansprakelijkheid en ketenaansprakelijkheid).

Een van de wetsvoorstellen zou kunnen omvatten dat banken die hypotheken aan consumenten verstrekken, de experts zijn en veel deskundiger dan consumenten en daarmee in hoge mate verantwoordelijk voor de door hen geadviseerde leningen. Dit betekent dat bij een huisuitzetting de consument het huis en daarmee ook de schuld kwijt is want de schuld is onlosmakelijk verbonden aan het huis. Òf de consument moet schadeloos gesteld worden voor de totale schuld die ontstaan is door het advies van de deskundige. Eigenlijk is hier, zoals met alle producten, sprake van ketenaansprakelijkheid. De bank verkoopt een product en later blijkt dat het niet, of niet meer, voldoet aan datgene wat beloofd is.

Een andere merkwaardige situatie was dat naast de particuliere huizenbezitters er ook organisaties waren met een groot bezit van huizen en andere gebouwen. Om deze gebouwen te kunnen financieren werden veelal aandelen, obligaties en dergelijke uitgegeven hetgeen betekent dat voor het bezit van die gebouwen schulden werden gemaakt.

Dat leidde tot de vreemde situatie dat particulieren hun schulden moesten aflossen terwijl de genoemde organisaties, eigenlijk alle organisaties die aandelen of obligaties (schuldbekentenissen!) uitgeven daar niet toe verplicht werden. Dit verschil in behandeling leidde tot het ontstaan van allerlei pro forma organisaties die particuliere huiseigenaren dezelfde voorwaarden boden als indertijd de banken. Officieel waren zij dan geen eigenaar meer terwijl die organisaties geen bankverplichtingen hadden. Deze wildgroei bracht eveneens grote schade aan het financiële systeem. Met het beëindigen van de bezuinigingsdrift zouden die constructies weer snel tot het verleden horen.

Zorgkosten.

De commissie signaleerde, zoals veel organisaties al eerder, dat de zorgkosten onverklaarbaar stegen. Volgens de commissie lag er een grote oorzaak bij het zorgsysteem zelf. In de loop van de tijd was het zorgsysteem voor een deel veranderd van een zorgverlenend systeem naar een administratief systeem. Ditzelfde gold ook voor het daaraan gerelateerde verzekeringsysteem. Veel zou kunnen verbeteren door een maximum te stellen aan de kosten van administratie, een percentage van het totaal. Dit zou eveneens voor de winst, voortvloeiend uit de zorgpremie, moeten gelden.  Dit soort regels zou overigens ook een goed idee zijn voor de uitgaven van de overheid. De commissie constateerde dat de administratie en de steeds verdere detaillering van behandelingen enorm kostenverhogend werken. Steeds meer handelingen door specialisten werden flexibel en naar behoefte creatief ingepast in het administratieve systeem. Met andere woorden, voor een behandeling werd een code gekozen die leidde tot een vergoeding of een die de minste administratieve ballast gaf. Dit betekende dat de gedeclareerde handelingen geen of een vertekend beeld gaven van de werkelijke behandelingen. Administratief leek de zaak dan echter volkomen in orde. Daarnaast was het natuurlijk zo dat zelfs behandelingen voor dezelfde klachten vaak verschillend moesten worden uitgevoerd. Het is duidelijk dat het komt omdat mensen levende wezens zijn met ieder unieke kenmerken. Elk individu is anders. Het is geen uniform product dat van de lopende band afkomt. Dat begint langzaam door te dringen bij de behandeling van verschillende kankersoorten. Door de behandeling die toegesneden is op de unieke kenmerken van de patiënt blijkt de genezingskans ineens veel groter te zijn. Dat is natuurlijk slecht nieuws voor de producenten van geneesmiddelen die, door zo klein mogelijke diversiteit, de kosten proberen te drukken en de winst maximaliseren. De commissie kwam eveneens met een voorstel om de indirecte kosten in de zorg te binden aan een vast percentage van de totale zorgkosten. Voor de kostenverzekeringen wilde men een soortgelijke regeling; de indirecte kosten een vast percentage maken van de betaalde zorgkosten. Bij het niet voldoen aan deze voorwaarden wordt het indirect percentage voor het betreffende jaar op nul gesteld. Bovendien moesten verzekeraars worden verplicht om het bedrag aan zorgpremies dat zij ontvingen ook daadwerkelijk uit te keren. De indirecte kosten en een vaste winstopslag mochten dan in mindering worden gebracht. Eveneens stelde de commissie, op initiatief van Marga, naar aanleiding van wereldwijd uitgevoerde studies door Dan Büttner dat de zorgperiode sterk kan worden verkort door mensen zinvol door te laten werken als zij dat willen. Zij worden dan ouder, blijven gezonder en dragen langer bij, kortom een win-win situatie. Maar zinvol doorwerken betekent dat werkgelegenheid een hoge prioriteit moet hebben. Belangrijk voor mensen is dat zij bij de maatschappij horen en blijven horen vanaf het eerste tot het laatste moment. Dat zij tot dat moment kunnen bijdragen aan die maatschappij, ieder op een eigen wijze. Juist die zingeving van het menselijk leven zorgt er voor dat de zorgbehoefte sterk vermindert. Bovendien een maatschappij met steeds minder mensen die werken is een inhumane maatschappij.

De mens, dus ieder van ons, is geen productiemiddel dat aan- of uitgezet kan worden. De mens, dus ieder van ons, is het doel van al onze activiteiten, het produceren, vergaderen, beslissen, transporteren, werken enzovoort. Maar tegelijkertijd is de mens, dus ieder van ons, ook de bron van al deze activiteiten. Wij, ieder van ons, zijn de bron en de bestemming. Daar ligt onze zingeving. Daar ligt de bron van onze gezondheid. Dat is de uitkomst van al die onderzoeken. Dus, mogelijkheden genoeg. Zingeving!

Privatisering infrastructuur.

Volgens de commissie was de infrastructuur eigendom van de bewoners en was de overheid de intermediair die moest zorgen dat deze infrastructuur intact en up-to-date bleef. Dit is immers een essentieel onderdeel van de intrinsieke waarde van de economie van het land. Onder infrastructuur wordt hier verstaan: alle zaken die van essentieel belang zijn voor het voortbestaan van land en bewoners zoals drinkwater, riolering, (vaar)wegen, energie (gas en elektra), communicatie en mogelijk ook transportsystemen zoals trein, tram en bus. De reden is simpel. Op het moment dat bedrijven het even niet zien zitten gooien ze het bijltje er bij neer en vertrekken naar een meer winstgevende omgeving zonder dat er nog iets wordt gedaan voor de achterblijvers. Of, in het uiterste geval, alleen datgene waar men niet onderuit kan. Dit is al vaak gedemonstreerd. De andere reden is dat het belangrijk is om infrastructuur componenten functioneel op orde te houden zelfs als dit ten koste gaat van het rendement. Bij bedrijven is dat juist andersom met alle risico van dien. Vandaar dat de commissie behoorlijk fel is tegen het verkopen van dit soort waardevolle bezittingen.

Daartegenover staat dat de regering vaak voor de moeilijke opgave staat om de kosten te beheersen, veelal in uitzonderlijke situaties, terwijl er een beperkte hoeveelheid geld beschikbaar is. Als zich dan een situatie voordoet waarbij men geld ontvangt, zonder direct merkbaar (korte termijn denken!) verlies, dan lijkt dat een aanlokkelijk voorstel. Dat is de valkuil waar men vaak met open ogen intrapt. Maar uiteindelijk kan dit volkomen verkeerd uitpakken.

Pensioenen.

Pensioenfondsen proberen, door verstandig beleggen, de latere aanspraken van gepensioneerden veilig te stellen. Een aantal factoren spelen daarbij een grote rol en vereisen kennis van ingewikkelde berekeningen. De factoren die daarin meespelen zijn onder anderen in- en deflatie, beleggingen in aandelen en opties en kennis van de grote concerns die zich bezig houden met dit soort zaken.

Vaak worden door de pensioenfondsen grote hoeveelheden geld in handen gegeven van gespecialiseerde beleggingsorganisaties.

Deze organisaties beleggen daar waar voldoende rendement behaald kan worden om de eigen doelstellingen te realiseren.

Hoe deze organisaties (ook de pensioenfondsen!) aan hun opbrengsten komen en welke kosten daarbij gemaakt worden is onduidelijk. Veel van deze fondsen zijn daar bijzonder terughoudend over, mogelijk niet zonder reden.

De organisaties die door de pensioenfondsen worden “ingehuurd”, natuurlijk tegen betaling, doen op hun beurt weer hetzelfde. Zij beleggen de aan hun toevertrouwde gelden weer bij organisaties die zorgen dat het rendement het hoogste wordt; uiteraard weer na aftrek van de kosten. Uiteindelijk betekent het dat het over blijvende geld tegen maximaal rendement wordt ingezet . Maximale opbrengst wordt bereikt bij minimalisering van de kosten. Mogelijk kan de hoogste opbrengst worden bereikt door speculatie of gebruik te maken van het zwart geld circuit. De pensioenfondsen geven weinig inzicht in de structuur van het circuit van kosten en baten. Daarbij worden vaak termen gebruikt zoals concurrentie enz. om de openheid te voorkomen. Echter, om dit soort gedachten te ontzenuwen zou meer openheid van deze organisaties veel goed doen ……. Of misschien juist niet?

Het lijkt de commissie dan ook wenselijk om dit soort financiële instellingen ketenaansprakelijkheid op te leggen. Als blijkt dat ergens in die keten foutieve belegging worden gedaan dan is het pensioenfonds rechtstreeks aansprakelijk en kan niet doorverwijzen naar anderen in die keten. Zijzelf moeten maar zorgen dat zij de goede partners kiezen.

8

Het parlement was onder de indruk van de prestaties van de commissie. De oppositie daarentegen zag de bui al hangen. Veel mogelijkheden om de eigen bezittingen in stand te houden en te vergroten zouden, door wetgeving op basis van de adviezen van de commissie, sterk belemmerd worden. De komende tijd zou spannend worden, omdat de oppositie waarschijnlijk alle krachten zou mobiliseren en bundelen om een echte doorbraak te voorkomen. Peter van Dongen had daarom in de commissie voorgesteld om een beknopt uitreksel van de voorstellen toe te sturen aan de IP. Daarmee kon deze een lichte publiciteitscampagne te beginnen. Het voorstel werd goedgekeurd. Daar kon de oppositie niet tegen zijn want dat was bij hen een algemeen geaccepteerde actie. Ook naar hun vrienden in het Europese parlement hadden zij de complete versie gestuurd met als motivatie dat zij daadwerkelijk meegeholpen hadden aan de totstandkoming ervan. In het parlement werd een week overlegd en gediscussieerd over de voor- en nadelen, de risico’s en kansen, van wetgeving in overeenstemming met de voorstellen. Veel argumenten werden aangevoerd om beide standpunten te ondersteunen en het werd een ware kunst om eigenlijke en oneigenlijke argumenten uit elkaar te houden. Waarheid en onwaarheid raakten slaags. Daar doorheen werd het redenaarstalent ten volle door beide partijen benut. Niemand kon door de bomen het bos nog zien en aan het einde van de week werd besloten om een vervolgdiscussie te houden na twee weken rust. Als volgende agendapunt kwam de privatisering van de drinkwaterbedrijven weer aan de orde. Moe gestreden en met het vooruitzicht op een berg euro’s besloot het parlement om de privatisering (korte termijn visie!) door te laten gaan naar de volgende fase. — Jammer.– Weer was een beslissing genomen voor het geld, de korte termijn oplossing. De bekende valkuil. De discussie over het schaliegas werd op de planning een week verschoven.

Bij de IP had men, na ontvangst van de stukken van de commissie, uitvoerig overleg gehad om de strategie te bepalen. De informatie die zij in eerste instantie hadden gekregen gaf een goed inzicht in de weg die de commissie wilde inslaan. Zij besloten om, met een geleidelijk toenemende promotie, dit beleid te ondersteunen. De eerste publicatie sloeg in als een bom. De overige persmedia hadden hierover toen nog geen informatie. De daaropvolgende wat agressieve reactie bleef dan ook niet uit. Bovendien werd er, vanuit het parlement, naar de andere media gelekt. Officieel wist niemand door wie maar eigenlijk was het wel duidelijk. De IP bleef in rustig overleg met de commissie en kon daardoor trefzeker reageren op de aantijgingen van het andere kamp. Voor de lezers werd het steeds duidelijker wie voor hen opkwam en het aantal abonnementen van de IP bleef groeien. Ook de politieke partijen, die achter de ideeën van de commissie stonden, zagen hun ledenaantallen toenemen. In de tijd die voorafging aan de belangrijke verkiezingen was dat een goede zaak. Nadat het parlement tot uitstel had besloten kreeg de IP eigenlijk rustig de tijd om uit te leggen wat de voor- en nadelen van allerlei standpunten waren. De lezers waren blij met deze neutrale en objectieve berichtgeving. Van de tendentieuze berichtgeving die samengesteld was door allerlei (gekochte) deskundigen hadden zij meer dan genoeg. De herinneringen aan de enorme manipulatiecampagnes van een aantal grote bedrijven waren maar al te bekend. Een nieuwe tijd was aangebroken.

Verstegen was enthousiast. Bas had het niet gehaald. De privatisering van de drinkwaterbedrijven was weer een stap verder en de voorstellen van de commissie waren uitgesteld en, zoals bekend, van uitstel komt afstel, dacht hij. Samen met een aantal prominente lobbyisten besloot hij om dit maar eens goed te gaan vieren.

In het Europese parlement waren de documenten van de commissie gedistribueerd en ieder vormde zich een mening over de inhoud ervan. Bovendien werd men op de hoogte gebracht van het tijdschema van de commissie. Men besloot om de resultaten van de commissie af te wachten en daarna een eigen onafhankelijke discussie te starten over de verschillende voorstellen en ideeën. Aldus geschiedde. In de tussentijd werden hier weer veel discussies gevoerd tussen voor- en tegenstanders en ook hier zagen velen dat er veel te winnen viel maar ook te verliezen was. Zo’n ingrijpende wijziging houdt grote risico’s in. Langzaamaan begonnen velen in te zien dat het huidige beleid toch aan zijn eind gekomen was. Het had bewezen geen oplossingen te kunnen bieden voor de actuele problemen, sterker nog, met elke maatregel werden de resultaten alleen maar schrijnender. Toen dan ook de dag aangebroken was voor de grote vergadering was het nog lang niet zeker welke van de partijen zou winnen. Ook hier was weer intensief gelobbyd en zelfs waren dreigementen geuit vanuit grote bedrijven dat zij zouden vertrekken als de voorstellen positief ontvangen werden. Eigenlijk was het daardoor wel duidelijk hoe de belangen verdeeld waren. Een vraag hierbij was of het Europarlement zou wijken voor dat soort boodschappen, in feite pure chantage. Tijdens het onderhandelen kwam het bericht dat de onderhandelingen met de commissie waren uitgesteld. Dit was tevens een goede reden om hier hetzelfde te doen. Dus, tot nader order, geen behandeling. Verdere behandeling zou pas plaatsvinden als de situatie met de commissie veranderde.

Verstegen werd almaar enthousiaster. Nu had ook het Europarlement besloten tot uitstel. Prima. Tervuren zou het niet kunnen waarmaken. Proost, we nemen er nog een.

Bij de IP keek men zorgelijk naar de ontwikkelingen. De commissie stond stil. Beide parlementen hadden tot uitstel besloten. Dat moest niet te lang duren, dan zou het oorspronkelijke optimisme omslaan in berusting. Peter van Dongen werd gebeld en er volgde intensief en emotioneel overleg. Er moest iets gebeuren, anders zou het doodbloeden. Peter begreep het signaal en samen met de anderen besloten ze om alles op alles te zetten. Er was geen weg terug. Het moest doorgaan. Peter trok zich terug en samen met IP ontwikkelde hij een plan-de-campagne om een vliegende start te maken. Vriendschappelijke persbureaus in heel europa werden benaderd om op hetzelfde moment met dezelfde boodschappen te komen. Het hele netwerk werd geactiveerd om zoveel mogelijk mensen te bereiken en enthousiast te maken. Het moest lukken en het zou lukken. Dag na dag werden vele pagina’s besteed aan deze politieke omslag. Duidelijk werd gemaakt waar de oorzaken van de crisis werkelijk lagen. Op welke wijze het geld werd verdiend en verschoven en door wie. Welke kansen er nu kwamen. Hoe het fatsoen en integriteit het konden winnen. Na een week campagne voeren met al hun beschikbare media sloeg de vonk totaal over. Overal waren zij het middelpunt. Alle gesprekken gingen over hun passie en deze passie werkte aanstekelijk. Toen gebeurde het onwaarschijnlijke, het bijna onmogelijke. Zo zou je het nooit kunnen organiseren. Als door een hogere macht gestuurd verzamelden zich overal in europa mensen op pleinen en bij regeringsgebouwen. Er werd geroepen: ‘Geef ons toekomst’ …….. : ‘Geef ons toekomst’…….. en daarna: ……..Ter-vu-ren……..Ter-vu-ren………Ter-vu-ren……..Ter-vu-ren.

De manifestaties hielden aan. Elke dag meer. Elke dag weer. De politici hadden verwacht dat het vanzelf minder zou worden. Het werd elke dag meer. Elke dag weer. Het werd grimmiger, eerst begon het met stenen gooien, maar al gauw werd het erger. De politiek had hierop geen antwoord en de dreiging van geweld werd steeds groter. Parlementen in europa kwamen in spoed bijeen. Buiten klonk het massieve geluid: ……..Ter-vu-ren……..Ter-vu-ren……..Ter-vu-ren……..Ter-vu-ren. Ongelooflijk snel werden door enkele parlementen de eerste voorstellen aangenomen. De pers juichte. Tegenstanders durfden zich nu niet meer te vertonen, bang voor hun hachje. Het groeide uit tot een lawine. Het ene parlement na het andere volgde. Het werd een collectieve euforie. Het was gelukt!

De jaren die volgden waren niet gemakkelijk. In de chaos probeerden veel mensen en bedrijven hun positie veilig te stellen. Toch was dat een kleine minderheid. Zeer veel mensen en ondernemers werkten constructief mee aan de nieuwe situatie en waren ook voor die tijd al sociaal en maatschappelijk verantwoord actief. Voor hen werd het een nieuwe tijd met nieuwe mogelijkheden. De mensen die gekozen hadden voor deze nieuw aanpak, het nieuwe elan, merkten het verschil vrijwel meteen. Veel aandacht werd besteed aan mensen die het extra moeilijk hadden. Voor het eerst in lange tijd begon het aantal voedselbanken af te nemen totdat zij uiteindelijk niet meer nodig waren. Het bleek te werken. Mensen werden steeds enthousiaster. Ook ondernemers voelden die vonk. De economie begon weer te draaien. Innovatie vond plaats op alle fronten. Duurzaamheid, ecologie en gezondheid werden steeds belangrijker. Kortom, een nieuw tijdperk was aangebroken. Tot 2030 heeft het geduurd voordat deze omslag bereikt kon worden. Nu ging er veel gebeuren. Veel op het gebied van wetgeving. Veel op het maatschappelijk en sociaal gebied. Veel op het gebied van werkgelegenheid. Veel op het gebied van financiën en beloningen. Veel op het gebied van organisaties. Veel op het gebied van echte gezondheid. Echt een nieuw tijdperk! Een tijdperk van hard werken met de belofte van een “toekomst”.

Deel 3   De nieuwe tijd.

Het was inmiddels 2050 geworden. Veel was veranderd.

Voor de eerste proefboringen naar schaliegas was uiteindelijk toestemming gegeven. Onder veel protest waren er wel een aantal garanties gedefinieerd en zeker gesteld. Zo moesten bedrijven die zich bezighielden met dit gas een garantiefonds opbouwen voor voorzieningen bij schade. Deze schademogelijkheden waren van te voren gedefinieerd en fondsen moesten bij het optreden van die calamiteiten onmiddellijk, zonder rechtsdwang, uitbetalen. Ook waren die bedrijven verplicht om een borg te deponeren. Bij schade, die ontstond tijdens de ontwikkeling van de boorlocatie werd de concessie van het bedrijf onmiddellijk beëindigd en de borg gebruikte men dan voor het opruimen.

Met enthousiasme was er in de jaren tussen 2030 en 2050 gewerkt aan de nieuwe maatschappij. Wetgeving werd aangepast en verbeterd, de kinderziektes werden er uit gehaald. Ook maatschappelijk veranderde veel. Werkgelegenheid was flink toegenomen en ook aan ouderen bleek weer behoefte te zijn in het arbeidsproces. Zelfs het besef was uiteindelijk doorgedrongen dat het onmogelijk is om welvaart en werkloosheid te combineren. Werkloosheid is de spiraal die de welvaart doet afnemen. Alleen werkgelegenheid creëert welvaart. Werkgelegenheid zelf wordt gecreëerd door toename van de vraag en niet door stimulering van de productie. De vraag moet niet bestaan uit veel en inferieur maar uit kwaliteit, ecologisch en maatschappelijk verantwoord. Financieel waren de verschillen nu minder groot geworden en voedselbanken waren niet meer teruggekomen. Een grote verandering. Maar niet alle veranderingen bleken verbeteringen……

9

Marcel was op weg naar zijn werk. Dit jaar was weer snel voorbijgegaan. De verkeersinformatie bracht weinig nieuws. Slechts 1 file op de snelweg en die werd, zoals vaak, veroorzaakt door wegwerkzaamheden. Van deze file had hij geen last. In het begin van deze eeuw was dat wel anders. Files van tientallen kilometers waren geen uitzondering. De grote omkeer van de jaren ’40 zorgde voor het daadwerkelijk aanpakken van de verkeerscongestie en met succes. Ook de wegen zijn toen sterk verbeterd. Veel is gedaan om de voornaamste oorzaken van ongelukken te voorkomen. Alle auto’s werden, verplicht, voorzien van speciale elektronica om het rijden op snelwegen gemakkelijker en veiliger te maken. Deze snelweg was sterk veranderd om ervaring op te doen met de nieuwe inzichten. Tijdens de autorit nam Marcel nog snel een aantal verslagen door over de verrichtingen in het ziekenhuis waar hij manager was van de afdeling Quality Assurance. De meeste resultaten in de verslagen gaven geen aanleiding voor een nadere toelichting. Er was een onduidelijk sterfgeval, maar verder waren er geen significante afwijkingen van de gebruikelijke trends, geen trendbreuken. Een aantal reeksen liet zelfs een licht positieve ontwikkeling zien waaruit de voorzichtige conclusie kon worden getrokken dat het ziekenhuis het beter begon te doen dan een aantal anderen.

De boordcomputer gaf met een geluidssignaal aan dat de auto de afslag naderde en dat Marcel de controle over de auto zelf ter hand moest nemen. Hij deed de verslagen weer terug in de tas en nam de besturing over.

Erik nam zijn koffer uit de achterbak, pakte zijn colbertjasje van de bank en deed het autoportier achter zich dicht. De deuren van FPE (Filter Performance Evaluation) openden zich automatisch toen hij de ingang naderde. Hij werkte daar al 18 jaar en had het prima naar zijn zin. Meteen na zijn universitaire opleiding organische chemie, waar hij cum laude afstudeerde, was hij gevraagd door het bedrijf MBRE (MicroBiological Risc Evaluation) waarvan FPE een dochter was. Belangrijk in zijn functie was de uiterste precisie die vereist was bij de onderzoeken. Veel belangrijke projecten waren door hem uitgevoerd en hij werd alom geprezen om zijn zorgvuldigheid en integriteit. Vandaag was een nieuw project op zijn pad gekomen, geavanceerd en gebruik makend van “state of art” technologieën. Hem was gevraagd om de kwaliteit van dit project te bewaken.

Hij liep naar de balie, groette Lisa en vroeg of er nog bijzonderheden waren; dat was niet het geval. Ook Lisa werkte er al langer en was iemand waar je op kon rekenen. De lift naar de vierde verdieping leek wel speciaal op hem te wachten en bracht hem snel naar zijn kantoor en onderzoeksruimten. Tegenwoordig nam hij vaak de lift, omdat de koffer steeds zwaarder werd en hij er geen behoefte aan had om hiermee de trap op te gaan.

In zijn kantoor zette hij de computer aan, deed z’n jas uit en ging uit de koffieautomaat een verse cappuccino halen; extra suiker en extra sterk. Toen hij terugkwam controleerde hij de email en keek nog even naar het laatste nieuws over ontwikkelingen op zijn specialisme. Even viel zijn oog op een protestbijeenkomst in verband met een bedrijf dat uit stamcellen nieuwe weefsels kweekte maar verder stond er, zoals vaak, niet veel bijzonders in. Hij pakte de koffer op en ging aan het werk in een van de onderzoeksruimten.

Gertjan bestudeerde nauwkeurig het overhandigde document. Het leek erop dat een oplossing nabij was. Twee maanden geleden was een noodkreet binnengekomen in verband met de langdurige droogte op enkele eilanden in de Pacific. Deze eilanden lagen ver verwijderd van de kusten van de grote continenten. Als antwoord hierop werden de eilanden, door middel van een luchtbrug, voorzien van water en een aantal primaire levensbehoeften. Inmiddels waren een paar supertankers, die niet langer dienst deden, vol met drinkwater onderweg naar deze eilandengroep. Één van deze supertankers, de grootste,  ging ter plaatse dienst doen als opslag terwijl de anderen werden gebruikt voor het aanvoeren van water en andere benodigdheden. De intensiteit van de luchtbrug kon daardoor sterk verminderd worden. Op dit moment was een ramp voorkomen en had men de zaak redelijk onder controle. Toch was het nodig om zich te bezinnen op de toekomst omdat drinkbaar water steeds een kritieke factor was in het voortbestaan van deze eilanden.

Gertjan tapte heet water uit de automaat en pakte een theezakje groene thee, zijn favoriet. Vervolgens haalde hij nog wat mappen op uit zijn kantoor op de twaalfde verdieping en liep, nog in gedachten, naar de vergaderruimte. Sinds 4 jaar was hij hier, bij de VN, hoofd van DM (Disaster Management), een groep van 41 zeer ervaren collega’s. Zij stuurden wereldwijd afdelingen aan die verantwoordelijk waren voor adequate maatregelen om de gevolgen van rampen te beperken. Daaronder viel bijvoorbeeld logistiek die nodig was voor tijdelijke noodoplossingen. Vervolgens ook de ontwikkeling van een nieuwe, meer definitieve en gestructureerde aanpak van de risico’s. Zodra zich ergens op de wereld een calamiteit aandiende was het hier werken onder hoogspanning. Sommige rampen zoals orkanen,  waren seizoensgebonden.  Andere rampen hadden een jaarcyclus of zelfs een meerjarige. Weer andere waren nagenoeg onvoorspelbaar, zoals aardbevingen en vulkaanuitbarstingen. De vergadering van vandaag ging bijna geheel over de aanpak van de noden van de eilandengroep in de Pacific. Het leek, na het eerder lezen van het document, een keerpunt te worden van een hulpbehoevende archipel naar een onafhankelijk eilandenrijk dat in staat zou zijn om te voorzien in de eigen zoetwater behoefte. Voorlopig moest eerst nog bewezen worden dat het kon werken, maar de voortekenen waren goed.

Gerard van Binzen was general manager van het wereldwijd opererende bedrijf AFSI (Advanced Filter Systems Inc.) dat filtersystemen ontwikkelde en verkocht ten behoeve van zeer diverse toepassingen. Na de privatisering van de drinkwaterbedrijven was er een enorme toename van de vraag naar nieuwe filtersystemen. Dit werd voor een deel veroorzaakt door de behoefte aan innovatie en vervanging. Vaak door de behoefte om te bezuinigen op de kosten van de nu commercieel werkende bedrijven. Bij een aantal van die bedrijven begonnen de aandeelhouders een steeds belangrijkere rol te spelen. Grote klanten waren nu te vinden bij de olie-industrie, laboratoria en drinkwaterbedrijven. Het bedrijf spendeerde bovengemiddeld aan R&D en stond onaantastbaar bovenaan de innovatieladder. Veel van die innovatie vond en vindt plaats in dochter-BV’s om fiscale en juridische redenen. Tien jaar geleden werd in een van die kleine BV’s een uitvinding gedaan die leidde tot een revolutie op het gebied van filtersystemen voor specifieke toepassingen. In 2050 waren deze filtersystemen volwassen geworden en werden ze wereldwijd verkocht, geplaatst en onderhouden door AFSI. In dit laatste jaar werd nog een nieuw filtersysteem geleverd voor de drinkwatervoorziening van een zeer grote Europese stad.

Enige tijd geleden was door DM een opdracht gegeven voor een korte studie naar de mogelijkheden voor een filtersysteem dat toegepast kon worden in de Pacific. Er was daarbij een aantal eisen gedefinieerd die het bijna onmogelijk maakten om dit te realiseren. Toch had hij opdracht gegeven aan een van zijn zeer specialistische dochter BV’s, SFR (Salt-water Filter Research), om een kort verkennend onderzoek te doen en daarna onmiddellijk te rapporteren. Hij verwachtte niet dat dit positief zou kunnen uitvallen. Tot zijn grote verbazing en toch ook een beetje trots kwam uit het onderzoek een mogelijk alternatief naar voren. Het was een nieuw systeem. Dat betekende: IE (Intellectueel Eigendom) regelen en een planning maken voor het vervolgtraject respectievelijk de “proof of principles”, het verder uitwerken van de uitvinding en daarna testen. Dit alles zodra de definitieve opdracht was ontvangen. DM was kortgeleden van deze eerste positieve resultaten op de hoogte gebracht.

Over een kwartier was de board meeting. Hij pakte zijn agenda en een paar mapjes die klaarlagen en ging naar de vergaderruimte.

10

In het ziekenhuis ging Marcel eerst naar zijn afdeling waar een aantal collega’s hard aan het werk waren met het ontwikkelen van procedures in overeenstemming met de ISO normen. Het ging hierbij voornamelijk om te voldoen aan de strenge normen die nodig waren voor het onderhoud van de ingewikkelde medische apparatuur. Andere collega’s deden steekproeven om te onderzoeken of de procedures correct werden uitgevoerd of mogelijk zelfs verbeterd konden worden. De afdeling was van alle ziekenhuisactiviteiten op de hoogte en daardoor was  het werk bijzonder gevarieerd. Toch om een of andere reden misschien intuïtief liet het sterfgeval dat hij eerder was tegen gekomen, hem niet los. In die gevallen stond hij bekend om z’n vasthoudendheid. Hij besloot om dit nader te onderzoeken en vroeg de beschikbare informatie op. De automatisering in het ziekenhuis werkte prima en binnen de kortste keren waren de verschillende statussen van patiënt, afdeling en opname beschikbaar en hij begon te lezen. Eerst globaal en snel om een overzicht te krijgen en daarna steeds meer gedetailleerd. Het ging om een jongeman, 22 jaar die met onbekende klachten tien dagen eerder was opgenomen. Onmiddellijk waren de routinematige onderzoeken gestart maar die leverden niets op. De volgende stappen betroffen de scans van de organen, maar ook die leverden niets op. De toestand van de man verslechterde met de dag. Toen werd gestart met een zeer uitgebreid bloed- en lymfeonderzoek. Bij dit laatste onderzoek van de lymfe leek het alsof een virus schade had veroorzaakt maar het virus werd niet gevonden. De tiende dag overleed de man. Bij onderzoek van de maag en darminhoud werden ook weer sporen gevonden, maar geen bekende oorzaak. Marcel sloot het dossier.

In het laboratorium pakte Erik de monsters uit zijn koffer en zette ze klaar om getest te worden. De meeste testen gebeurden tegenwoordig automatisch. De ontwikkelingen van “Lab on a chip” hadden een enorme vlucht genomen. Toch waren er steeds weer handmatige metingen nodig voor nieuwe testen die de moderne systemen (nog) niet aankonden. De eerste serie testen werd automatisch uitgevoerd. Aan de hand van de resultaten werd dan besloten welke aanvullende testen nog nodig waren. Dit gebeurde in nauw overleg met andere specialisten van het laboratorium. Ook periodiek werden aanvullende testen gedaan. Na elkaar werden de monsters automatisch via de band de meetautomaat ingeschoven. Aan de hand van de codering werd de test bepaald en werd het monster naar het betreffende deel van de enorme machine geleid. Sommige testen waren kort, anderen namen meerdere dagen in beslag, maar alles werd door het systeem goed bewaakt. Over enkele dagen zou het grootste deel van de resultaten beschikbaar zijn. Erik liep naar zijn bureau, ging zitten en zocht op het scherm naar de voorgaande metingen. Zij zagen er goed uit, ruim binnen de vastgestelde specificaties. De statistieken van de afgelopen vijfentwintig metingen, ongeveer een half jaar, bleven binnen de marges, maar één van de parameters vertoonde een licht stijgende lijn. Hij besloot op deze parameter mogelijk nog een aantal aanvullende testen te laten doen, mogelijk kwam ook een van de testapparaten in aanmerking voor extra service of voor kalibratie.

Gerard van Binzen ging de vergaderruimte binnen. Alle board members waren aanwezig. Nadat men elkaar goedemorgen had gewenst en geïnformeerd had over de voetbalwedstrijden in het weekend en andere persoonlijke zaken werd de koffie ingeschonken. Daarna opende Gerard de vergadering en gaf een overzicht van de actuele orderportefeuille die behoorlijk gevuld was. De verkoop van de nieuwe filters, waarvan de ontwikkeling begonnen was rond 2035, werd pas officieel toegestaan in 2040. Het filter was ontwikkeld voor het maken van drinkwater, zelfs uit sterk vervuild water. In het begin was de start voorzichtig en na een aantal goede orders nam de orderportefeuille sterk toe. Nu, in 2050,  zijn er ongeveer 350 opgeleverd. Inmiddels is de wachttijd opgelopen tot 3 jaar. Op dit moment zijn er ongeveer vijftig in verschillende stadia van productie. De doorlooptijd, voor het produceren van een filter, is ongeveer twee jaar. Een ander project dat Gerard ter tafel bracht was de opdracht van DM voor een onderzoek naar een productiemethode voor de eilanden in de Pacific. Dit was met succes afgerond. De resultaten waren zowel in technisch als financieel opzicht een succes zowel voor AFSI als voor DM en ook voor de eilanden. Het betekende de zoveelste doorbraak van het bedrijf op het gebied van filters. Zelfs als DM geen vervolgopdracht zou geven dan nog kon het bedrijf met de nieuw ontwikkelde IP andere markten aanboren. Gerard verwachtte echter dat DM spoedig de volgende stap zou nemen; de “proof of principles”. Hierna kwam de rondvraag. Een aantal vragen ging over de gevolgde procedures bij het testen van de nieuwe filtersystemen en over het risico dat het systeem het zou laten afweten. In de techniek stond dit bekend als MTBF (Mean Time Between Failure). De antwoorden hierop waren geruststellend. De filtersystemen konden niet plotseling falen, wel was het mogelijk dat veroudering een rol ging spelen. Om dat snel te kunnen detecteren werden controlemetingen van het geproduceerde water gedaan door een onafhankelijke instantie. Als deze metingen aangaven dat het filter niet optimaal werkte dan konden de betreffende onderdelen snel vervangen worden. De vergadering was bijna ten einde. Op de gang klonk herrie en geschreeuw …….

11

In het kantoor van de IP (International Press) was het drukker dan normaal. Het gonsde er van de geruchten. Wat de oorzaak was van die extra drukte was niet helemaal duidelijk. De hoofdredacteur Peter van Dongen kwam binnen, even nam het geroezemoes af, maar al snel werden hier en daar wat vragen gesteld. Van Dongen gaf aan dat hij wilde beginnen en het werd stil in het kantoor. Vervolgens begon hij met een opsomming van een aantal hot-items. Een daarvan betrof een onverklaarbaar sterfgeval. Op de sociale media circuleerden berichten over een aantal soortgelijke sterfgevallen in verschillende ziekenhuizen. Er waren elkaar tegensprekende geruchten over mogelijke oorzaken, zoals ziekenhuisbacteriën en voedselvergiftiging. Zelfs terroristische aanslagen werden genoemd. De gesprekken begonnen wat emotioneel te worden en van Dongen maande hierbij tot kalmte en een zo objectief mogelijke pers, omdat op dit moment van deze sterfgevallen nog geen duidelijke oorzaak bekend was. Er werd uitgebreid onderzoek naar gedaan en tot het moment dat de oorzaak bekend was moest de pers beslist geen sprookjes de wereld insturen. Een van de volgende items was het systeem voor de door droogte in nood verkerende eilanden in de Pacific. Hij gaf daarbij aan dat, dankzij de inspanningen van een bedrijf in filtersystemen er mogelijk gesproken kon worden van een bijzonder positieve ontwikkeling. Mogelijk zouden de eilanden daardoor in de toekomst zonder hulp kunnen blijven bestaan. Alle aanwezigen applaudisseerden enthousiast. Na nog een aantal belangrijke punten te hebben genoemd was van Dongen klaar met zijn voordracht. Nu volgde nog een laatste vragenronde en daarna kon hij afsluiten en zich aan zijn werkzaamheden wijden. Er kwamen nog wat kleine vragen en opmerkingen over datgene wat hij besproken had en er restte nog een laatste vraag. Er hing iets in de lucht, een soort spanning, iedereen keek naar de persoon die het laatst het woord zou voeren. Toen kwam het, hij had zojuist een email ontvangen met de mededeling dat in het Rand-ziekenhuis, ongeveer vijftien kilometer hiervandaan, vijf mensen waren overleden door nog onbekende oorzaak. Van Dongen voelde het bloed uit zijn gezicht wegtrekken. Hij herstelde zich, dacht razendsnel na. Hij keek rond, hoe was dit mogelijk? Wat kon de oorzaak zijn? Hij sloot de bijeenkomst af.

Gertjan keek de verschillende scenario’s door. Zojuist was het antwoord binnengekomen op zijn verzoek om de volgende stappen te kunnen zetten in het hulpprogramma voor de eilanden in de Pacific. De scenario’s waren verder uitgewerkt, kostenstaten, aantallen benodigde medewerkers, risico’s, onzekerheden en tijd benodigd voor realisatie en periodiek onderhoud. Juist het nieuwe systeem sprong er om een aantal redenen zeer positief uit waardoor weer meer middelen beschikbaar waren en bleven voor andere crashacties. Op één punt scoorde het systeem laag, omdat de onzekerheid van de “proof of principles” nog niet echt bewezen had dat het kon. Deze moest nog plaatsvinden. Alle andere scenario’s zoals windenergie, zon en aardwarmte waren inmiddels bekende en calculeerbare projecten. Gertjan zocht naar een mogelijkheid om tegen minimale kosten toch de noodzakelijke zekerheid te krijgen. Hij besloot contact op te nemen met de general manager van AFSI. Hij liep naar het secretariaat en vroeg hen om uit te zoeken wie deze general manager was. Daarna zou hij meteen contact met deze manager opnemen voor een belangrijk overleg.

Gerard van Binzen hoorde het lawaai op de gang dichterbij komen en hij verzocht alle aanwezigen op hun plaats te blijven zitten. Plotseling ging de deur met veel geweld open en al vechtend rolden een aantal personen de zaal binnen, twee veiligheidsmedewerkers en twee andere personen. Gerard van Binzen stond op. Met zijn lengte van ruim twee meter en zijn Bourgondische afmetingen was hij onmiddellijk dominant aanwezig. Even werd de strijd minder maar snel daarna probeerden de veiligheidsmedewerkers weer om de twee onbekenden de zaal uit te krijgen, zonder succes. … Stop!! …. Wat gebeurt hier? De stem van Gerard was krachtig en vastberaden. Wie zijn deze mensen? Een van de mensen probeerde antwoord te geven maar Gerard beval hem te wachten en hij richtte zich tot zijn veiligheidsmedewerkers. Die, nog nahijgend van de worsteling, vertelden hoe de onbekenden binnengedrongen waren en zich via het trappenhuis direct naar deze zaal wilden begeven. Gerard richtte zich nu tot de indringers. Waarom? Zij werden nog steeds stevig vastgehouden en konden in die houding moeilijk praten. Laat ze los! De veiligheidsmedewerkers aarzelden. Laat ze! Ze werden losgelaten. Gerard richtte zich nu tot hen en vroeg naar de reden van hun optreden. Een van beiden nam het woord en vertelde, emotioneel, dat zij bezwaar hadden tegen de proefnemingen, met stamcellen, waarvan ze dachten dat die in één van de dochterorganisaties werden gedaan. Zij verwachtten dat deze cellen met al hun mogelijkheden zouden worden gemanipuleerd en daarmee een risico voor de mens zouden worden. Volgens hen was meer controle noodzakelijk. Gerard van Binzen luisterde aandachtig en stelde nog wat vragen. Daarna deed hij hen het voorstel om binnen twee weken een vergadering te beleggen. Zij konden dan duidelijk maken wat hun bedoeling was. Deskundigen zouden dan aanwezig kunnen zijn om hun visie en motivering te geven. Aansluitend zou dan een discussie worden gestart die weer rapporteerde aan Gerard van Binzen. Mogelijk was hij er zelf toch ook bij, misschien slechts bij een deel van het overleg. Ieder ging daarmee akkoord. Vervolgens gaf hij aan de veiligheidsmedewerkers de opdracht om te zorgen dat de nodige procedures gestart werden om hen de volgende keer, op een passender manier, door te laten naar de plaats van de afspraak. Ook moesten zij voorzien worden van informatie over het bedrijf, zodat ze goed geïnformeerd op de volgende afspraak aanwezig konden zijn.

Erik werkte geconcentreerd aan de uitslagen van de verschillende testen. De belangrijkste indicatoren waren ruim binnen de marges en ook de vergelijking met de historische gegevens lieten geen noemenswaardige verschillen zien. Toch was er een kleine geleidelijke verandering te zien van een van de parameters die Erik niet kon verklaren. Hij had dit eerder gezien maar het was ruim binnen de marges. Het ging om sporen van bacteriële oorsprong, maar Erik kon niet vinden wat die oorsprong was. Hij besloot om nog een aantal testen te laten doen om te proberen die oorsprong te achterhalen. Dit waren kostbare testen die minstens drie weken duurden. Om redenen die hij niet exact kon bepalen besloot hij toch dat zij noodzakelijk waren. Sommige verschijnselen nemen eerst heel langzaam toe totdat zij in korte tijd als het ware exploderen. Dan zijn enorme inspanningen nodig om het weer beheersbaar te krijgen. De telefoon ging. Hij keek op het beeldscherm en zag dat het directeur Helga van Leeuwen was.

Hij drukte op “accept” en vrijwel onmiddellijk begon van Leeuwen te spreken. Het begon druk te worden met aanvragen voor laboratoriumonderzoeken. Zij vroeg Erik om naar de directiekamer te komen om een aantal prioriteiten door te nemen. Erik borg de onderzoeksrapporten op en ging naar boven. De stem van van Leeuwen leek wat gestrest en hij was benieuwd wat er aan de hand was.

12

Binnen DM was het wekelijkse afdelingsoverleg in volle gang. De agenda bevatte een aantal onderwerpen die wekelijks voorkwamen, zoals voortgang in de gebieden waar rampen hadden plaatsgevonden, dreigingen op dit moment en beschikbare middelen. Daarnaast kwamen de meer specifieke onderwerpen aan de orde, zoals de eilanden in de Pacific. De secretaresse kwam binnen en vertelde dat zij de general manager van AFSI aan de lijn had. Gertjan besloot de vergadering even te onderbreken en liep met de secretaresse mee om het overleg met AFSI ongestoord te kunnen voeren.

Met Gertjan. Meteen kwam de reactie: van Binzen, waarmee kunnen we jullie van dienst zijn? Gertjan vertelde zakelijk en beknopt over de mogelijke opdracht, de beperkte budgetten en de  proof of principles die hij eerst wilde. Hij moest er zeker van zijn dat het voorstel van DM uitvoerbaar was en voldoende zoet water opleverde. Gerard van Binzen dacht na over wat Gertjan hem vertelde. Het klonk alleszins redelijk en hij wist dat de werking in het laboratorium hoopgevende resultaten opleverde, maar tegelijkertijd wist hij dat, zodra het project opgeschaald werd naar een grotere configuratie, andere wetmatigheden een rol zouden kunnen spelen.

Hij dacht nog even na, ook over de financiële kant en besloot dat er ruimte genoeg was voor deze test en dat de wensen van Gertjan redelijk waren. Hij stelde Gertjan voor dat hij de kosten van de proof of principles voor zijn rekening zou nemen onder de voorwaarde dat bij positief resultaat hij de opdracht zou krijgen. Gertjan was het daarmee eens en van Binzen sloot af met de toezegging dat de contractuele afhandeling zou volgen.

 Aansluitend ging hij weer terug om het afdelingsoverleg voort te zetten.

Een aantal punten waren al kortgesloten door de andere deelnemers en van Binzen liet zich hierover voorlichten en gaf daarna uitleg over de ontwikkelingen met DM.

De hoogste prioriteit was het opstellen van het contract met DM.  Gelijktijdig kon gestart worden met de planning van de proof of principles op grotere schaal. Hierna sloot van Binzen het overleg en ging terug naar zijn kantoor.

In het ziekenhuis was het druk zoals gebruikelijk om deze tijd. Het was half elf en het bezoek begon nu binnen te stromen. Op het kantoor van de geneesheer-directeur Marga van Tollen heerste een gespannen sfeer. Een medewerker van de IC (Intensive Care) gaf toelichting op de sterfgevallen die inmiddels hadden plaatsgevonden, in dit en andere ziekenhuizen, waarbij het met name ging om de symptomen.

Op dit moment wees niets er op dat het besmettelijk was, maar uit voorzorg werden de patiënten volledig geïsoleerd behandeld. Het aantal slachtoffers was inmiddels gestegen naar acht, maar er waren onbevestigde berichten over meer. Marga van Tollen gaf aan dat, in verband met de dreigende situatie, zij bij het MBRE capaciteit had aangevraagd voor het doen van extra laboratorium onderzoeken naar de oorzaken. Daarover zou ze nog terugmelding ontvangen. Marcel werd benoemd als coördinator en bewaker van de procedures voor het isoleren en geïsoleerd houden van patiënten en te zorgen voor de noodzakelijke voorlichting. Eenieder werd gevraagd om geheimhouding, ook naar de pers, en vragen naar de directie door te verwijzen. Marga van Tollen beëindigde de bijeenkomst en iedereen ging weer terug naar de eigen afdeling om te doen wat noodzakelijk was.

Erik was onderweg naar directeur van Leeuwen en hij vroeg zich af wat de reden kon zijn dat de directeur van het moederbedrijf MBRE hem had ontboden; normaliter had hij contact met de directie van FPE.

Hij keek door de ruiten van het kantoor en klopte op de deur. Van Leeuwen wenkte hem. Hij ging naar binnen. Het gesprek was meteen to-the-point; wat was Erik aan het doen, hoe staat het met de werkverdeling, is er ruimte voor een aantal extra taken. Erik gaf aan dat het druk was, zijn onderzoeken bij FPE lieten zien dat alles binnen de marges was, maar dat hij toch wat twijfel had over een van de parameters. Van Leeuwen vertelde dat zij benaderd was door het ziekenhuis met het verzoek om extra inzet te leveren voor het onderzoek naar de oorzaak van de recente onverklaarde sterfgevallen. Zij had het idee dat Erik met zijn kennis en ervaring bij uitstek geschikt was om hier een bijdrage aan te leveren. Uiteraard voelde Erik zich gevleid door deze opmerkingen maar, omdat hij wist dat er veel van de onderzoeken zou afhangen, wilde hij er een tweede persoon bij hebben waarmee hij kon sparren. Het is bekend dat het risico van een blinde vlek groot is als je voortdurend alleen werkt. Je ziet dan de meest simpele en voor de hand liggende fouten over het hoofd. Van Leeuwen was het daar mee eens en ze stelde voor dat Erik een partner aan zou wijzen. Met betrekking tot de huidige activiteiten van Erik was het eenvoudig. Die kregen op dit moment geen prioriteit meer vooral omdat de metingen al ruim 3 jaar zonder onderbreking binnen specificaties waren. De frequentie van de metingen werd teruggebracht van eens per maand naar eens per kwartaal. De directie van FPE was er van op de hoogte dat er mogelijk prioriteitswijzigingen plaats zouden vinden en Erik kon met onmiddellijke ingang beginnen.

Peter van Dongen had het druk. De onverklaarde sterfgevallen lieten hem niet los. Hij had geprobeerd om informatie te krijgen uit het ziekenhuis, maar verder dan de berichtgeving van de directie was hij niet gekomen. Hij zocht naar andere kanalen en gaf de journalisten opdracht om speciaal te letten op de medische- en voedselsector, mogelijk ook op terroristische activiteiten. Zelf begon hij te zoeken naar onregelmatigheden, naar incidenten die mogelijk een indicatie konden geven waardoor deze sterfgevallen werden veroorzaakt. Allereerst begon hij met het opstellen van een plan van aanpak, hij wilde zo weinig mogelijk aan het toeval overlaten.

Zorgvuldig nam hij het nieuws door van de afgelopen twee weken. Hij kon dit snel en miste niets. Meteen vielen hem enkele zaken op. Er was een incident bij FPE geweest, iemand was er binnengedrongen en verdere gegevens ontbraken. Op enkele eilanden in de Pacific was een zoetwatertekort. DM had FPE een researchopdracht gegeven. In het ziekenhuis was een directievergadering geweest op een ongebruikelijk tijdstip, de inhoud hiervan was nog niet bekend maar aannemelijk was dat ook de sterfgevallen op de agenda stonden.  Het laatste nieuws dat zojuist binnengekomen was betrof een nieuw team dat binnen MBRE was opgericht, verdere gegevens ontbraken. Voorlopig was er voldoende onderzoek te doen, mogelijk was hier ergens een link met de sterfgevallen.

13

Noriko Ujiyama was boos. De tankschepen met zoetwater, die door DM waren toegezegd, kwamen met een te lage frequentie binnen zodat er niet voldoende was om de voedselproductie goed op gang te houden. Drinkwater was er genoeg, dit had de hoogste prioriteit, maar de hoeveelheid water die nodig was om de landbouw in stand te houden was er te weinig. Als dit zo door ging dreigde een groot deel van de oogst te mislukken. Een hongersnood kon dan niet uitgesloten worden. Er werden op dit moment wel proeven gedaan met systemen die zuiniger met water omgingen en de resultaten daarvan waren hoopgevend, maar nog lang niet zover dat die toegepast konden worden. Als het toepasbaar bleek dan zou het nog vele jaren duren voordat de voedselproductie op basis van deze systemen veiliggesteld kon worden. Ze besloot vanavond nogmaals contact met DM op te nemen. Het was bijna tijd voor het dagelijkse inloopspreekuur voor de bevolking. Veel schrijnende waterproblemen werden in deze sessies opgelost en soms kwamen mensen met ideeën die bruikbaar waren voor bijvoorbeeld waterbesparing. De eerste mensen kwamen aanlopen voor een gesprek met Noriko. Deze gesprekken waren altijd gemoedelijk en het was nooit nodig om te wachten, iedereen kon gewoon naar binnen lopen. Vaak was het zelfs in zekere mate gezellig als een hele groep mensen binnen was. Nu gingen de gesprekken echter over de tekorten aan water voor bevloeiing en over de mogelijkheden om met minder water toch de planten in leven te houden. Het beste advies was steeds om te zorgen dat een deel van de planten in goede staat bleef en de anderen proberen te laten overleven met weinig water en daarbij door snoeien de hoeveelheid blad, en dus verdamping, te beperken. Ook werden adviezen gegeven over de beperking van de hoeveelheid zonlicht door af te schermen en daarmee het creëren van schaduw. Dan werd het koeler rond de plant en daardoor trad er weer minder verdamping op. Aan het einde van het spreekuur leek een nieuw idee te zijn geboren. Het was slechts een idee, een brainwave, misschien was het bruikbaar. Noriko besloot het verder uit te werken en het daarna aan DM voor te leggen. Zij hadden de geschikte contacten om het verder uit te laten werken.

Gerard van Binzen was in gesprek met de mensen die binnengedrongen waren. Hierbij ging het om de motieven, waar hadden zij bezwaar tegen, hoe kon het beter enzovoort. Bij het eerdere overleg met de overige directieleden waren de verschillende opties ter sprake gekomen. Het meest belangrijke vonden de leden de tot op dit moment positieve reputatie van AFSI die met maximale inzet behouden moest blijven. Van Binzen was het daarmee eens en na flink brainstormen kwamen zij gezamenlijk tot een goede oplossing. Beide indringers zouden, binnen AFSI, een opdracht voor 5 weken krijgen om hun bezwaren te onderbouwen met feiten en een plan van aanpak te schrijven. Zij zouden daarbij de mogelijkheid krijgen om de verschillende bedrijfsonderdelen te bezoeken, mits die te maken hadden met hun bezwaren. De uiterst geheime ontwikkelingen waren niet vrij toegankelijk, ook niet voor hen. Als daar behoefte aan bestond konden zij een onderhoud aanvragen. Elke week werd een rapportage verwacht van hun vorderingen. Na de eerste week werd een plan van aanpak verwacht. Tot zover het overleg met de andere directieleden. In het gesprek met de twee mensen, die nu de tijdelijke functie zouden krijgen, probeerde Van Binzen na te gaan of zij dat zouden willen of kunnen. Beiden leken daar positief tegenover te staan en aldus werd besloten. Eind volgende week zouden de contracten rond zijn en de maandag daarop konden zij beginnen.

Voor DM was men begonnen met de opbouw van de experimenten waarmee men aan kon tonen, de “proof of principles”, dat het nieuwe systeem kon werken. De medewerkers waren enthousiast en vol overtuiging van het succes van de nieuwe vinding en menigeen werkte tot in de late uurtjes. Het zou wel lukken. Van Binzen was vol vertrouwen.

Marcel kreeg het druk. Op het centrale computersysteem met de patiëntgegevens werden aanpassingen gemaakt waardoor een specialist snel kon zien of de patiënt tot de risicogroep behoorde. Een speciaal team werd geformeerd om bij alarm de betreffende persoon snel te kunnen isoleren. De verschillende isoleer ruimtes werden extra geïnspecteerd op mogelijke risico’s. Er werd extra gekeken naar de juistheid en kwaliteit van de draaiboeken en waar nodig werden ze aangepast. De procedures voor opschaling (uitbreiding) moesten nauwkeurig onderzocht worden op incorrectheden en de verschillende adressen en contactpersonen werden getoetst en waar nodig gecorrigeerd. De IC (intensive Care) planning werd aangepast en voorbereid op mogelijk frequent gebruik. Toen alles zodanig geregeld was dat al deze zaken snel up to date zouden zijn ging Marcel weer naar zijn bureau. Hij begon aan de voorbereiding van het scenario dat grootschaliger zou kunnen zijn dan tot nu toe verwacht werd. In die situatie zouden mensen naar een ander deel van het ziekenhuis worden geleid. Dat deel was dan afgesloten van de rest en daar golden strenge quarantaineregels. Er was voorzien dat dit isolement eventueel met behulp van de politie kon worden afgedwongen. Hij hoopte dat het niet zover zou komen. Het ziekenhuis moest klaar zijn als het toch zou gebeuren.

Samen met Inge inspecteerde Erik het laboratorium bij MBRE dat speciaal voor zijn team was ingericht. Inge had samen met hem op de universiteit cum laude afgestudeerd. Zij onderzocht veel op het gebied van de genen. Erik had regelmatig contact met haar en dit keer had hij haar gevraagd voor deze uitdaging. Ze had het meteen geaccepteerd. Ze hield er van om complexe zaken op te lossen. Het eindeloze piekeren over hoe iets in elkaar zat. Het vergelijken met andere, soms wildvreemde, situaties om daar toch weer een conclusie uit te kunnen destilleren. Het vinden van bijna onzichtbare verbanden.

Het laboratorium was goed ingericht. Veel kon volledig automatisch gemeten worden en als er zeer specifieke zaken moesten worden bekeken dan waren er ook een AFM (Atomic Force Microscope) en een SEM (Scanning Electron Microscope) beschikbaar. Verder waren er nog vier zeer ervaren medewerkers die veel werk uit handen konden nemen.

Gertjan had het druk, de benodigde tankercapaciteit was niet op de markt beschikbaar dus moest er een andere oplossing komen. Noriko had hij daarmee niet lastig gevallen en hij had haar voorzien van een aantal ideeën die het leed mogelijk konden beperken. Toch maakte hij zich zorgen. Het kon niet al te lang duren, Noriko had gelijk. Allerlei deskundigen had hij geraadpleegd, maar steeds was het resultaat negatief. Hij besloot nog een laatste poging te doen. Hij ging achter zijn beeldscherm zitten en activeerde het sociale medium ‘EXPERTISE’. Vervolgens sprak hij kort en bondig de kenmerken van het probleem in. Tot zijn grote verbazing kreeg hij vrijwel onmiddellijk contact. Ongelooflijk hoe dat zo snel kon, hij kon zijn ogen niet geloven. Als hij dat eerder geweten had was hij daar als eerste mee begonnen. Hij begon te lezen. Meteen was zijn interesse gewekt. Het ging over een mogelijke oplossing voor een probleem dat sterk leek op het probleem van de eilanden. Nee!! Het was van de eilanden! Hij zocht naar de naam van de auteur. Het was Noriko! Hij stond perplex. Hij gaf de computer de opdracht om onmiddellijk contact met haar te maken. Ze was niet bereikbaar, hij sprak een boodschap in. Nu was het afwachten.

14

In het laboratorium van MBRE werden voorbereidingen getroffen voor het opzetten van een zo breed mogelijk onderzoek naar de oorzaak van de sterftegevallen. Dit onderzoek moest nauwkeurig zijn en vooral zorgen voor een goede basis om alle resultaten statistisch na afloop te kunnen verwerken. Zelfs de kleinste afwijkingen in trends moesten worden gesignaleerd. De oorzaak moest gevonden worden! Met elkaar overlegden ze welke parameters ze, naast de standaard metingen, wilden vastleggen. Een enorme klus. Daarnaast moest zoveel mogelijk informatie vanuit de voorgeschiedenis van het slachtoffer worden ingevoerd. Zelfs de meest simpele dingen zoals het eten van een banaan of een snoepje kon al een indicatie geven van de grote onbekende oorzaak. Misschien bleken het later ‘normale’ doodsoorzaken te zijn die nog niet eerder als zodanig herkend of ingedeeld waren. In het ergste geval zou het een onbekende zeer gevaarlijke ziekte kunnen zijn met grootschalige dreigingen. Op dit moment wist niemand iets. Het zekere voor het onzekere kiezen leek de beste optie.

Peter van Dongen, bij de IP, kreeg steeds meer informatie binnen over maatregelen die genomen werden in ziekenhuizen, in de politiek, bij de politie enzovoort. Het leek of een gevaarlijke epidemie was uitgebroken terwijl hier en daar iemand, om niet duidelijke redenen, kwam te overlijden. Hij had zijn twijfels en vroeg binnen de redactie over hoeveel sterfgevallen het eigenlijk ging. Na het tellen en schatten, op basis van binnengekomen berichten, kon men niet verder komen dan ten hoogste zestien. Dat waren er eigenlijk niet veel in een periode van een jaar. De maatregelen waarvan hij iets gehoord had leken hem veel te uitgebreid tenzij er iets anders aan de hand was. Hij besloot Bas morgen te bellen. Ze hadden elkaar al een tijdje niet gezien of gesproken en het werd tijd om weer eens een pilsje met elkaar te gaan drinken. Hij maakte een aantekening in z’n agenda. Dat ging tegenwoordig gemakkelijk, een opdracht naar de computer en het werd bijgehouden. Vroeger was het anders, schrijven, gummen en weer schrijven! Hij ging verder met zijn andere werk. Er was iets met drinkwater en eilanden. Hij besloot dit nader te onderzoeken, mogelijk was het geschikt voor een mooi en indringend artikel. Hij ging op zoek naar informatiebronnen die hem verder konden helpen en al gauw kreeg hij DM in het vizier.

Het was de eerste week voor de twee mensen, Fons en Mark, die er in geslaagd waren om bij AFSI binnen te komen. Even was het wennen maar al gauw namen ze de informatie door die hen ter beschikking was gesteld. Beiden wisten ze niets van de specialistische kennis die nodig was om de unieke producten te maken die het bedrijf leverde. Toch hadden ze op een bepaalde manier een visie op hoe het zou moeten zijn. Zij waren voorstanders van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Zij wilden een wereld waarop ook hun kinderen en kleinkinderen een goed leven konden hebben. Ecologisch verantwoord leven. Zij namen alle informatie gretig op. Wat ze niet konden vinden zochten ze op het internet en langzaam vormde zich een beeld van het bedrijf. Een goed bedrijf maar toch …… er was iets waar ze hun vingers niet achter konden krijgen …… een  bepaalde geavanceerde ontwikkeling …… het had iets te maken met stamcellen …… maar toch, misschien was het niet dit bedrijf …. maar toch  …… ergens bleef dat gevoel knagen  ….   er was iets  …… maar waar …… en wat. Samen besloten ze om door te gaan met het spitten en op de ingeslagen weg verder te gaan. Er kwamen vast wel kleine signalen voorbij die hen de goede richting konden wijzen. Hun intuïtie zou hen vast niet in de steek laten. Ze gingen door. Allerlei filtersystemen passeerden de revue. Bij geen enkele van de systemen begon bij hen een alarmbel te rinkelen. Hadden zij het mis? Waren zij verkeerd voorgelicht?

Er is voor u een bericht binnengekomen stond met grote letters op het scherm van Noriko. Ze vroeg de gegevens van de afzender op en het bleek Gertjan van DM te zijn. Ze besloot onmiddellijk te reageren en gaf opdracht om de verbinding te maken. Vrijwel meteen verscheen Gertjan op het scherm en begon hij te vertellen over zijn zoektocht naar een oplossing. Over de deskundigen die hij benaderd had en hun negatieve reacties en tot slot zijn laatste strohalm, het sociale systeem ‘EXPERTISE’ waar hij tot zijn verbazing haar idee zag. Hij begreep nog steeds niet dat niemand eerder op dat idee was gekomen.

Noriko was blij met deze opmerkingen van Gertjan en ze legde uit hoe zij op het idee gekomen was. Het gaat hier om eilanden, omgeven door diepe zeeën. Dit betekent dat er in feite water in overvloed is alleen, er is een klein probleem, het is zout water. Het overgrote deel van planten, dieren en ook mensen kunnen dat niet verwerken. Om daar iets aan te doen waren de enige ter plaatse aanwezige middelen: veel zonneschijn, vruchtbare grond en zeer diep water. Noriko bedacht dat daarmee iets gedaan kon worden en publiceerde dit op het sociale systeem.

Gertjan vond het een uitstekende gedachte van Noriko en hij vertelde haar summier over zijn contacten met AFSI en de ontwikkelingen die daar gestart waren. Hij vertelde haar ook waarom hij zo enthousiast was over haar idee. Dat het precies paste bij het voorstel van AFSI en dat het gecombineerd een prachtige oplossing zou kunnen bieden.

Deel 4   Crisis!

Het was inmiddels 2054 geworden en er was duidelijk iets veranderd.

De afgelopen periode was in feite gelijkmatig verlopen. De hoeveelheid onverklaarbare sterfgevallen, hoewel hoog, was ongeveer gelijk gebleven. Echte aanwijzingen of oorzaken waren nog niet gevonden. Daardoor ontstond de neiging om dit als voldongen feit te accepteren en verder onderzoek na te laten.

Gelukkig was dit nog niet gebeurd en werd het niveau van onderzoek gehandhaafd.

Nu echter, leek er iets veranderd.

Peter van Dongen kreeg allerlei tegenstrijdige berichten binnen.

Marga van Tollen maakte overuren.

Erik produceerde met zijn afdeling enorme hoeveelheden statistische informatie.

Er ging iets mis, ……… misschien heel erg mis!

Er was duidelijk iets aan de hand ….. maar wat??

15

In het Ziekenhuis werden mensen binnengebracht bij de spoedeisende hulp. Dit was een van het ziekenhuis afgezonderde ruimte. Als eerste werd globaal bekeken of het een bekend letsel of ziekte was. Als het niet meteen duidelijk was werd verder gewerkt volgens het veiligheidsprotocol. Dat betekent dat de patiënt behandeld werd als besmettelijk totdat het tegendeel aangetoond kon worden. Mensen met een verdenking van besmettelijkheid werden meteen naar de geïsoleerde afdeling gebracht voor verdere behandeling. De anderen werden voor behandeling naar een van de andere afdelingen in het ziekenhuis gebracht. Het aantal mensen dat meteen in de isolatie terecht kwam was nog niet groot, maar nam wel toe. Tot op dit moment waren de voorzieningen ruim voldoende. Marga kreeg het druk. Hoewel het ziekenhuis het goed aankon begon zich toch iets af te tekenen. Het aantal sterfgevallen op de isolatie afdeling, dat de afgelopen jaren vrijwel constant was gebleven, nam toe en het patroon daarvan was opmerkelijk. Dat was bijna iedere keer hetzelfde. De slachtoffers kwamen binnen, daarna verliep het ziekteproces op een ongeveer identieke manier en na ongeveer twee weken waren de mensen overleden. In die tussentijd werden allerlei onderzoeken gedaan, vragenlijsten ingevuld en werden diverse monsters genomen, waaronder ook die van het bloed. Die gingen naar het laboratorium waar Erik met zijn team de analyse deed. Tot dusverre was daar nog niet echt iets uitgekomen. Zoals bekend begint statistiek eigenlijk pas bij grote aantallen goed te werken. Tegelijkertijd is het nodig om de juiste parameters in te voeren maar die zijn, in een onbekende situatie, moeilijk van te voren te bepalen.

Bij de directie van AFSI werd druk overlegd hoe met de situatie moest worden omgegaan. Een aantal leden van de raad van bestuur maakte zich zorgen over de gevolgen die het geven van toestemming zou hebben.  Wat was het geval?  Fons en Mark die na binnendringen een tijdelijk contract hadden gekregen waren inmiddels vaste medewerkers geworden met een eigen afdeling. Die verzorgde het contact tussen het bedrijf en de buitenwereld. Nog steeds hadden zij een kritische houding ten opzichte van de producten van het bedrijf, maar daardoor waren zij ook belangrijk. Zij waren nu met de vraag gekomen om een bepaalde researchafdeling te kunnen bezoeken. Door het management ter plaatse kon die toestemming niet worden gegeven. Deze afdeling ontwikkelde nieuwe filtersystemen en hun activiteiten waren, ook in verband met mogelijke concurrentie, streng beveiligd en uiterst geheim. Er werd stevig gediscussieerd. Voorstanders vonden dat toegang geven een positief signaal gaf aan diegenen die twijfel hadden over het bedrijf. Daar zat natuurlijk wel een kern van waarheid in. Tegenstanders daarentegen vonden het risico dat hun kennis op straat zou komen te liggen erg groot. Ook daar was wel iets voor te zeggen. Gezamenlijk besloot men een inschatting te gaan maken van de risico’s aan de hand van de opleiding en kennis van beide heren en tevens in een overleg met hen de motieven te achterhalen van hun vraag. Als dat bevredigend zou verlopen dan konden zij de gevraagde toestemming krijgen, uiteraard onder de strengst mogelijke geheimhouding. (Handtekening!) Het was per slot van rekening niet voor niets dat de activiteiten geheim waren!

Een paar dagen later was het dan zover. Fons en Mark waren aanwezig en vertelden over hun vorderingen, hun verwachtingen, datgene wat zij aan kennis misten en wat ze nog wilden weten. Zij vertelden dat ze het idee hadden dat er ergens binnen AFSI gewerkt werd met micro-organismen. Belangrijk vonden zij het om daar uitsluitsel over te krijgen. Daar was uiteraard begrip voor. De aanwezige leden van de raad wilden even intern overleg en stelden een koffiepauze voor. In het interne beraad besloten zij om het goed te keuren, maar tegelijkertijd zou de afdeling verplicht worden om uiterste geheimhouding te betrachten over de stamcelontwikkeling. Aldus geschiedde! Fons en Mark kregen hun toestemming om een week later gedurende twee dagen een bezoek aan die afdeling te brengen.

Op de eilanden was het druk. Zojuist was er weer een supertanker aangekomen met vers water en tegelijkertijd was ook een ander groot schip aangekomen met een gigantische hoeveelheid constructiemateriaal. De eerder aanwezige supertanker was een week geleden leeg vertrokken en deze nieuwe zending water was meer dan welkom. De lading constructiemateriaal was gestuurd om het idee van Noriko te gaan uitproberen en verder ontwikkelen. Zij had het idee om de verkwisting van water, bij het kweken van planten, tegen te gaan door een efficiëntere methode. Zij zag dat planten, gedurende de tijd dat zij opgroeiden, zeer veel water nodig hadden. Een plant bestaat voor het grootste deel uit water. Je zou kunnen zeggen: één kilogram plant bevat één kilogram (is één liter) water. Voor het op laten groeien van een plant van één kilogram zijn echter honderden en soms bijna duizend liters (zoet) water nodig. Noriko had overal gezocht naar mogelijke oplossingen en ergens in wat oudere lectuur had zij de naam CROPSS in dat verband gevonden. Dat bedrijf had indertijd een idee ontwikkeld om het waterverbruik tot een minimum te beperken. Jammer genoeg was dat in een tijd waarbij water in overvloed aanwezig was en daardoor was het niet verder ontwikkeld. Nu en hier was het duidelijk anders. De hoeveelheid beschikbaar water was onvoldoende om aan de behoefte te voldoen. Ze stelde zich voor om de technologie die door CROPSS bedacht was, verder te ontwikkelen en daarmee de waterbehoefte voor het kweken van planten sterk te reduceren. Ook Gertjan was overtuigd van de mogelijkheden van dat idee en steunde haar op deze manier. Dit zou voor het eiland een enorme besparing op het waterverbruik betekenen zodat er meer over zou blijven voor drinkwater. Hierdoor zou men langer voor zichzelf kunnen zorgen, ook bij de gebruikelijke droogteperiodes. Hoewel, deze periode duurde wel erg lang.

Ook voor de oplossing die Gerard van Binzen had voorgesteld waren materialen aanwezig. Hierbij ging het om de desalinisatie (zout verwijderen) van zeewater. Dit was een speciale methode die weliswaar al langer in mini vorm bestond, maar nog nooit in het groot en op deze wijze was uitgevoerd. MBRE ging ter plaatse onderzoek doen voor de verdere ontwikkeling van deze toepassing. Hierbij werden wel een aantal unieke aspecten toegepast die nog niet eerder vertoond waren. In het laboratorium waren enkele tests uitgevoerd en die gaven hoopvolle resultaten. Een aantal aspecten kon alleen ter plaatse worden getest, omdat de kosten van een simulatie zo hoog waren dat het daarom goedkoper ter plaatse kon gebeuren.

Door deze aanpak werd een nieuwe start mogelijk voor de ontwikkeling van de eilanden. Dit zou ook perspectief bieden voor andere soortgelijke situaties.  Bijzonder positief.

Gezamenlijk werd hard gewerkt aan het selecteren van de nieuwsitems voor de publicatie van deze avond. Het was druk. Veel verkeer binnen de sociale media. Er werd hard gewerkt om een beetje orde in de grote stroom van berichten aan te brengen. Er waren geruchten dat de overheid niet tevreden was over enkele onderdelen op het gebied van de infrastructuur. Kennelijk liep niet alles zoals men wilde. Verdere detaillering was nog niet bekend. Peter gaf aan dat deze zaken en nog een paar andere extra aandacht moesten hebben. Het nieuwe hoofdthema voor de publicatie voor het komende weekend zou over de eilandengroep gaan en hij verzocht ieder een bijdrage te leveren vanuit het eigen vakgebied. De telefoon ging. Peter nam op en in de loop van datgene wat hem verteld werd begon zijn blik zorgelijker te worden. Hij vroeg of het in de vergadering gedeeld kon worden. Kennelijk was dit in orde want hij schakelde over naar het scherm. Het was Bas Tervuren, hij klonk ernstig. Meteen kwam hij ter zake. Binnen het parlement waren geruchten over de toename van het aantal onverklaarbare sterfgevallen en hij vroeg zich af of Peter daar iets van wist. Deze gaf aan dat hetzelfde bij hen speelde, maar dat nog niet voldoende informatie beschikbaar was of werd vrijgegeven. Na een kort overleg met de andere leden van de vergadering werd besloten om hier extra aandacht aan te besteden. Ook stelde Peter voor om contact met Marga op te nemen. Bas nam dat op zich en ze spraken af de volgende dag weer contact te hebben om na te gaan wat er precies aan de hand was. Hij drukte ieder van de aanwezigen op het hart om alert te zijn op nieuws dat mogelijk verband zou kunnen houden met deze ontwikkelingen. Daarna verliet Peter het overleg.    

16

Erik was hard aan het werk. Het onderzoek van de vele monsters bezorgde hem veel stress. Ook de druk van buiten om de oorzaak te vinden van de onverklaarde doodsoorzaken werd steeds groter. Er waren geruchten dat de directie van AFSI overwoog om een andere researcher aan te stellen. Natuurlijk was het van belang om tot resultaten te komen, maar een echte vervanging voor Erik was tot dusver nog niet gevonden.

Nogmaals ging hij, in de computers, door alle selectiecriteria heen. Er moest iets te vinden zijn in alle onderzoeken die gedaan waren. Ergens moest een gemeenschappelijke factor zijn bij de mensen die overleden waren. Al die medische onderzoeken, de bloedmonsters, de ademtesten, de zuurstof- en koolzuurmetingen, enzovoort. Daar moest toch een factor zijn. Hij ging verder. De werktijd was al lang voorbij. Hij moest en zou iets vinden.

Fons en Mark meldden zich op de afgesproken tijd bij de uiterst geheime afdeling van AFSI, waar gewerkt werd met micro organismen. Ze hadden zich zo goed mogelijk voorbereid door veel te lezen over de mogelijkheden van deze organismen in andere toepassingen. Daarmee hadden ze zich een goed beeld gevormd. Daarnaast onderzochten ze welke apparatuur, waar, hoe en voor welke toepassing die werd gebruikt. Het betekende dat zij toch snel hun conclusies konden trekken en een mening konden vormen zelfs als zij maar weinig te zien kregen.

Ze werden toegelaten. De vrouw stelde zich voor als Marian en zij vertelde dat de rondleiding en uitleg door haar gegeven zou worden. Begonnen werd onder het genot van de koffie en een korte toelichting over de gebouwen en de manier van werken. Aansluitend moesten ze veiligheidskleding aan en kon het eerste deel van de rondleiding beginnen. De eerste afdeling die aan de orde kwam was de plaats waar alle materialen en grondstoffen binnenkwamen. Alles werd gecontroleerd op juistheid en op de daarvoor bestemde plaatsen opgeslagen. Sommigen konden zonder verdere bewerking in de kast worden gezet, anderen vereisten een specifieke behandeling zoals bijvoorbeeld geconditioneerde, zuurstofarme of gekoelde opslag. Ook waren er zendingen die onmiddellijk naar de laboratoria moesten omdat zij (soms zeer) beperkt houdbaar waren. Daarvan werd eerst gecontroleerd of zij binnen de houdbaarheidstermijn binnenkwamen en, vooral, of zij voorafgaand onder de juiste condities waren bewaard en getransporteerd.

Dit was interessant maar nog niet het doel waarnaar zij uitgekeken hadden. Wel waren zij nieuwsgierig naar de beperkt houdbare stoffen die binnenkwamen, maar specifieke antwoorden kregen zij hierop niet. Wel in algemene zin dat het hierbij vaak ging om levende organismen zoals planten, algen, eencelligen  enzovoort die regelmatig verversing nodig hadden van het substraat, waar hun voeding in zat. Mark dacht nog na, kennelijk miste hij wat. Toen merkte hij op dat hij alleen binnenkomende producten had gezien en hij vroeg zich af of er nog een ander magazijn was; voor gereed product ofwel filters.

Dat bleek inderdaad te kloppen. Er werd als uitleg gegeven dat inkomende en uitgaande goederenstromen, in dit laboratorium, strikt gescheiden waren omdat men werkte met levende organismen. Mark nam dit ter kennisgeving aan en ze gingen naar de gezamenlijke lunch. Tijdens de maaltijd, die prima was verzorgd, werd er verder gesproken over wat zij gezien hadden.

Het systeem van de goederenontvangst voor het laboratorium was complex. Vooral omdat het om allerlei materialen ging. Er waren stoffen waarvan de houdbaarheid kon variëren van lang tot uiterst kort. Onder de laatste categorie vielen de kort houdbare organismen met hun specifieke behandeling. Ook werd veel zorg besteed aan het voorkomen dat de materialen elkaar konden beïnvloeden. Zij keken nu uit naar het volgende deel van deze unieke rondleiding.

In het ziekenhuis nam het aantal personen in de geïsoleerde afdeling toe. Het waren niet plotselinge toenames van grote hoeveelheden mensen, maar meer een gestaag toenemen. Steeds was er hetzelfde patroon; opname, allerlei onderzoeken en na twee weken overleden. Marga zat er duidelijk mee in haar maag. Nog steeds geen oplossing, aanleiding of zelfs maar de geringste indicatie. Het ministerie van volksgezondheid had ook al vragen gesteld en weinig subtiel aangegeven dat de directie, zijzelf!!, mogelijk niet capabel was om dit goed af te ronden. Ze keek nog enkele rapporten door maar die gaven geen beter inzicht. Toen ging de telefoon, ze nam op. Aan de andere kant hoorde ze de stem van Bas Tervuren. Hallo Marga, hoe is het? Marga begreep dat hij belde naar aanleiding van het toenemende aantal sterfgevallen en vertelde wat er aan de hand was en dat ze er nog steeds niet in slaagden om ook maar de geringste aanwijzing te vinden van de oorzaak en dat de druk steeds groter werd. Bas luisterde aandachtig en stelde voor om samen met een aantal andere mensen te overleggen over de manier om uit deze verschrikkelijke impasse te komen. Marga keek in haar agenda. Alles was weken vooruit vol gepland. Ze probeerde een datum te vinden maar Bas onderbrak haar. Morgen hebben we de hele dag overleg, ga het niet uitstellen want je agenda is overmorgen nog voller en de week daarna is er nog meer. De enige manier om je agenda weer normaal te krijgen is door nu in actie te komen. Marga, neem nu je beslissing! Ze begreep wat Bas bedoelde, ze kenden elkaar al veel langer. ….. Ik kom! ….

Ze beëindigden het gesprek en Marga ging naar het secretariaat en liet hen alle afspraken voor de volgende dag annuleren. Bovendien was ze niet bereikbaar, alleen voor uitzonderlijk urgente zaken. Het secretariaat wist wat daarmee bedoeld werd en onder welk telefoonnummer zij eventueel wel bereikbaar was.

Noriko werkte dat het een lieve lust was. De materialen voor de beide realistische experimenten waren naar de daarvoor bestemde plaatsen gebracht. Medewerkers van MBRE begonnen met de bouw van de installatie voor de desalinisatie. Dit was een ingewikkeld apparaat, zowel mechanisch als elektronisch, dat in delen werd opgebouwd. Bepaalde stukken daarvan werden afgezonken in de zee en andere segmenten werden op het land geplaatst. De energie om het geheel te laten functioneren zou worden geleverd door circa honderd zonnepanelen. Het precieze aantal was niet bekend, daarom had men een extra ruime marge genomen.

Noriko had een aantal eigen medewerkers van het eiland zelf die bekend waren met tuinbouw en kassen. Enkelen van hen hadden een gedegen kennis van solarsystemen. Zij waren al begonnen met de bouw van een aantal proefkassen om de juiste configuratie uit te testen.

De geleverde zonnepanelen voor beide projecten waren van het nieuwste type en hadden een rendement dat dichtbij de 30% kwam doordat ook het ultraviolet en infrarood licht beter benut konden worden.

Ondanks de grote hoeveelheid mensen zou de bouwtijd zeker acht weken vergen waarna het inregelen kon beginnen.  Bovendien waren de systemen en het ontwerp ervan nieuw. Dat betekende dat de mensen zich deze nieuwe technieken en denkwijzen eigen moesten maken. Maar iedereen was enthousiast en er werd hard gewerkt om deze systemen, die voor het leven op het eiland zo belangrijk waren, op tijd klaar te krijgen.

Peter was zich intensief aan het voorbereiden voor het overleg, de volgende dag, met nog een aantal mensen waarvan hij de namen nog niet wist. Hij was door Bas gebeld, die had deze vergadering georganiseerd. Hij zocht in allerlei bestanden en publicaties naar factoren die een relatie konden hebben met de problemen in het ziekenhuis. Wat zouden oorzaken kunnen zijn van het overlijden? Hij maakte voor zichzelf een lijstje: chemische stoffen, dampen, luchtvervuiling, infecties, eten, drinken enzovoort. Vervolgens ging hij zoeken in de publicaties over die onderwerpen en de mogelijk betrokken bedrijven. Uiteindelijk kreeg hij een meerdimensionale matrix waarin al die zaken samenhingen. Gelukkig waren de computers tegenwoordig erg geschikt om redelijk snel tot dat soort analyses te komen. Vervolgens paste hij een kleurensysteem toe met gradaties van heel licht groen, voor zaken die bijna zeker niet de oorzaak konden zijn, tot felrood, voor datgene dat zeer verdacht was. De computer stond een tijd te werken en weldra begonnen de eerste lijnen en kleuren te verschijnen. De computer zou voorlopig nog wel een tijdje werk hebben. Hij ging na of hij nog mensen kende die een nuttige inbreng bij de vergadering zouden kunnen hebben. Marga zou er bij zijn en mogelijk zou Erik, met zijn onderzoeken, een goede inbreng kunnen hebben.

Hij belde Gerard van Binzen. Bijna onmiddellijk kreeg hij hem aan de lijn. Peter vertelde waar het om ging. De duidelijke urgentie en de vragen die Bas hem gesteld had. Gerard aarzelde. De mensen in het onderzoekslaboratorium hadden het enorm druk door de toename van het aantal sterfgevallen. Peter hoorde de aarzeling in zijn stem en kwam met het meest overtuigende argument. Geen van die enorm drukke dagen had hen één stap dichterbij een oplossing gebracht. Het werd tijd voor een andere aanpak. Gerard was overtuigd. Zozeer zelfs dat hij Erik erbij zou halen en ook zelf aanwezig zou zijn.

Peter ging terug naar de computer. Een paar velden lichtten felrood op!……. Hij schrok!……. Toen belde hij Bas Tervuren!

17

Mark en Fons waren uitermate tevreden over datgene wat zij gezien hadden. Er was hun veel duidelijk geworden over de bijzonder innovatieve wijze waarop in de afdeling gewerkt werd. Ook door de deskundigheid van de medewerkers hadden zij veel vertrouwen gekregen in de producten die daar ontwikkeld werden. Zij waren niet bekend geweest met de processen die in het laboratorium plaatsvonden, organische en anorganische chemie, synthetiseren, celgroei en celdeling en nog veel andere zaken. Het had hun een andere kijk op dat soort complexe werkzaamheden gegeven. Toch waren zij er nog niet helemaal uit. Ze waren rondgeleid in het magazijn van kant en klare producten en hadden daar veel nieuwe filtersystemen gezien die klaar waren voor diverse toepassingen. Hun vraag waar deze producten naar toe gingen was echter niet bevredigend beantwoord. Er was iets wat hen niet beviel, maar zij konden hun vingers daar niet achter krijgen. Ze konden niet duidelijk aangeven waarom zij dat gevoel hadden. Was het intuïtie?…. Zagen ze spoken?….. Er miste iets!….. Maar wat?

De telefoon ging! ……..

De hele nacht had Erik doorgewerkt. Steeds weer door tabellen geworsteld om iets te kunnen vinden. Alle resultaten van monsters die op kweek waren gezet nogmaals bekeken. De computer laten zoeken naar afwijkingen en zelfs minimale verstoringen van de trends. Hij herinnerde zich dat hij al eerder iets gezien had wat niet bijzonder was. Toch was het hem toen opgevallen. Hij ging terug naar de allereerste waarnemingen en vond inderdaad die minimale afwijking. Gelukkig dat er computers bestonden. Toen ging de telefoon. Hij nam op en hoorde de ongeduldige stem van Gerard van Binzen. …..Waar was je al die tijd? …… Ik heb gisteren geprobeerd je te bereiken. Erik kon niets anders zeggen dan dat hij doorgewerkt had om te zoeken naar mogelijke aanknopingspunten. Van Binzen reageerde een beetje verbaasd en tegelijk bezorgd. ….. Man je bent doodmoe, maar hoe dan ook vandaag moet je bij de vergadering zijn. Je zorgt maar dat je fit genoeg bent desnoods neem je maar wat extra koffie. Zorg dat je op tijd bent. Erik protesteerde nog wat en mompelde iets over drukte, maar van Binzen was duidelijk en beslist. Ik zie je straks fris op de vergadering. Vergeet dat je het druk hebt. Laat alles uit je handen vallen. Vandaag heb je die vergadering en niets anders. Neem eventueel een lekkere douche en zorg in ieder geval dat je niet erg veel te laat komt. Tot straks. Van Binzen beëindigde het gesprek.

Erik, nog een beetje verbaasd, begon met het afsluiten van de computer, het opruimen van alle papieren en aantekeningen en besloot het advies van Van Binzen op te volgen en nam een lekkere douche. Daarna begaf hij zich naar de vergadering.

In de vergaderzaal stonden twee personen met elkaar te overleggen. Een ervan kenden we maar al te goed, Bas Tervuren, en de andere …… ja dat was Irene van Wegen.

Zij was wat ouder geworden, maar nog zeer vief en ter zake deskundig. Een aantal functies had ze neergelegd, maar ze werd nog regelmatig gevraagd voor zowel haar specialiteit alsook voor de meer algemene onderwerpen die belangrijk waren voor de maatschappij. Ze had een brede kijk op het leven. Beiden voerden een intensieve discussie over de problematiek die vandaag aan de orde zou komen. Over waarschijnlijkheden en onwaarschijnlijkheden. Bas vertelde haar dat Peter hem gisteren gebeld had en hem geïnformeerd had over de resultaten van zijn computeronderzoek. Die zouden echter niet vooraf meegedeeld worden aan de rest van de groep, hij had dit ook met Peter zo afgesproken.

Marga kwam binnen en de begroeting was eveneens hartelijk. Toch was het alsof ze elkaar gisteren nog gezien hadden. Het gesprek ging, als het ware, gewoon verder waar ze gebleven waren. Nu kwamen ook de anderen. Peter, Gerard, Els en Helga. De koffie stond klaar en in eerste instantie was het de herkenning die de gesprekken geanimeerd maakten. Het waren vrienden van het eerste uur. Regelmatig kwamen zij elkaar tegen in hun officiële functie en af en toe in een wat meer ongedwongen situatie zoals nu het geval was. Maar bovenal waren zij te vertrouwen, integer en eerlijk. Betrokken bij mensen. Betrokken bij het leven.

Ze stelden voor om te beginnen. Het doel was een gezamenlijke aanpak van het probleem te bereiken.

Bas opende de vergadering met een kort overzicht van wat hij in het parlement tegenkwam. Regelmatig terugkerende discussies over de aanpak. De nodige opmerkingen over competenties. De zorg van de parlementariërs omdat zij in feite niets konden bijdragen aan de oplossing, maar er later wel op afgerekend zouden worden. Dit was de achtergrond van zijn beroep op hen allen om het van verschillende gezichtspunten en deskundigheden te benaderen. Samen kun je meer dan iedereen individueel. Deze vergadering moest hem ook handvatten geven om, als er nieuwe mogelijkheden gevonden werden, daar vanuit de overheid adequaat op te kunnen reageren. Bas stelde voor om Irene als volgende aan het woord te laten. Voor ieder was het duidelijk wat de zorg van Bas was.

Irene begon met te vertellen dat haar verhaal kort zou zijn. Ze was gevraagd door Bas in verband met haar brede kennis op het gebied van maatschappelijke en sociale problemen. Zij was gespecialiseerd in de economie maar gaandeweg was haar gebleken dat economische problemen, afgezien van fraude en gokken, vaak een oorzaak hadden in de zogenaamde zachte factoren. Haar activiteiten op het gebied van economie had ze verminderd, dat moesten jongere mensen maar gaan doen. Nu hield ze zich meer bezig met de andere gebieden en daar werd ze ook vaak voor gevraagd. De inbreng die ze hier kon hebben lag meer op die gebieden. Bas bedankte haar en stelde als volgende spreker Els voor.

Toen ging de deur open en Erik kwam binnen.

Bas stelde hem voor als de belangrijkste onderzoeker in het laboratorium van MBRE voor de speurtocht naar de mogelijke oorzaken van de sterfgevallen. Dit was iemand met zeer specialistische dieptekennis. Gerard vertelde nog even snel dat deze Erik de hele nacht had doorgewerkt en van hem, terwijl hij nog aan het werk was, het dringende verzoek had gekregen om meteen naar deze vergadering te komen. Iedereen was onder de indruk en er  ontstonden vragen of hij wel wakker genoeg was enzovoort. Het leek overigens wel mee te vallen.

Toen Els aan het woord kwam werd meteen duidelijk dat dit iemand was die wist hoe groepsprocessen werkten. Ze vertelde energiek wat haar sterke punten waren en wat zij hier kon betekenen. Dat dit vooral het duidelijk krijgen van meningen en uitspraken was. Ze had veel expertise met het leiden van groepsdiscussies en zou dat hier toepassen. Ze was niet echt deskundig op het gebied van deze materie, maar ze zou proberen om het onderste uit de kan te krijgen. Bas bedankte haar en stelde een korte koffiepauze voor. Hij had zelfs gezorgd voor iets lekkers, Bossche bollen! Drie dagen daarvoor had hij zijn verjaardag gevierd en het leek hem gewoon leuk om dit te doen. Merkwaardig, er bleven nog twee van die lekkernijen over nadat iedereen had genomen. Bas zag de begerige blikken maar maakte meteen duidelijk dat ze een bestemming hadden. Er zouden namelijk nog twee personen het team komen versterken.

En ja, hij was nog niet uitgepraat of de twee kwamen binnen en ze werden meteen door Bas voorgesteld terwijl hij naar de verraste Gerard keek. Ja Gerard, ik heb hen gebeld om een speciale reden die straks duidelijker wordt. Het was al laat en ik besloot om je niet meer te bellen. Ook Fons en Mark werden voorzien van koffie met een Bossche Bol en de vergadering werd hervat. Bas stelde nu Helga voor als volgende spreker.

Helga maakte het kort en duidelijk. Haar bedrijf MBRE evalueerde de risico’s die door micro organismen konden worden veroorzaakt. Als haar bedrijf op enigerlei wijze behulpzaam kon zijn bij het oplossen van de problemen dan zou zij onmiddellijk de nodige mensen inschakelen om te helpen. Voorlopig wachtte ze even af wat komen ging. Bas vroeg of Erik zijn verhaal wilde doen.

Erik begon uit te leggen wat hij deed en gaf daarbij inzicht in de complexiteit van de metingen. Toen vertelde hij over die keer dat hem iets, op dat moment erg onschuldig lijkend, opviel. Het was een kleine verandering. Alles royaal binnen, zelfs de scherpste, marges. Maar hij had het onthouden! Was dat intuïtie! Gisteravond en vannacht had hij zich dit feit, om een of andere reden, herinnerd en was gaan spitten in de immense hoeveelheid gegevens. Gelukkig had hij de beschikking over een paar zeer goede computers. Daaruit bleek uiteindelijk dat er mogelijk iets mis was met de T-cellen en/of de T-helpercellen. Deze cellen waren belangrijk voor de immuniteit. Het was op dit moment totaal niet duidelijk wat er precies aan de hand was, dat zou zeker nog een viertal weken duren voordat meer informatie ter beschikking kwam. Hiermee beëindigde hij zijn verhaal.

Even was het stil en iedereen was in gedachten. Bas liet dat even zo en kondigde daarna Fons aan. Mark was verbaal wat minder sterk.

Fons vertelde dat zij erg betrokken waren bij het wel en wee van mensen en dat zij het idee hadden dat sommige bedrijven er af en toe een potje van maakten (dat is natuurlijk ook zo!). Omdat zij gehoord hadden dat AFSI filters ging bouwen die gebruik maakten van gemodificeerde cellen besloten zij om ter plaatse te gaan kijken. Steeds werd op alle mogelijke manieren hen de toegang onmogelijk gemaakt. Toch wilden zij meer informatie en zij wachtten een strategisch moment af; de vergadering. Zij wisten waar die precies was. Rustig gingen zij naar de balie om iets ingewikkelds te vragen. De receptie wist daarop geen antwoord en vroeg iemand om te komen. Toen de afgesloten deur open ging stormden ze er naar toe en voor de verbouwereerde man iets had kunnen doen waren ze al in het beveiligde gebied. De rest was duidelijk. De receptie waarschuwde de beveiliging. Die onderschepte hen voordat zij bij de vergaderruimte waren. Maar, zo dicht bij het doel gierden de hormonen en wisten ze met een laatste krachtsinspanning, de vergaderruimte binnen te vallen. De rest was bekend. Dit verhaal veroorzaakte wel wat hilariteit! Het was duidelijk dat ze doorzetters waren! Ze gingen verder en spraken over de rondleiding in het laboratorium. Over hun voorbereidingen en uiteindelijk dat ze apparatuur gezien hadden die duidelijk bedoeld was voor manipulatie van cellen inclusief het kunstmatig veranderen ervan door het inbrengen en/of verwijderen van bepaalde eigenschappen. Dit werd hen niet verteld en vragen daarover werden niet beantwoord. Door hun intensieve voorbereiding zagen ze het antwoord voor zich gepresenteerd in de aanwezige apparatuur. Tot zover hun verhaal. Van Binzen keek wat schuchter maar ging er verder niet op in. Bas stelde een pauze van een kwartier voor en daarna kon Peter zijn verhaal doen. Tijdens de koffie sprak van Binzen Fons en Mark aan en hij gaf hen een complimentje over de wijze waarop zij het onderzoek gedaan hadden. Bas sloeg hen gade vanuit zijn ooghoeken maar zei verder niets. Na de pauze gaf Bas het woord aan Marga.

In het ziekenhuis was het drukker dan normaal. Er was een toename van het aantal, wat ernstiger, griepachtige ziekten die heel goed met antibiotica konden worden behandeld. Het aantal sterfgevallen op de geïsoleerde afdeling was bijna twee keer zo hoog als normaal, maar het leek zich te stabiliseren. Het vertoonde niet de kenmerken van een zich snel uitbreidende epidemie. De ziekteverschijnselen waren steeds hetzelfde met overlijden na ongeveer twee weken. Het was onduidelijk wat de oorzaak kon zijn. De patiënten kwamen uit een verspreid gebied en tot dusverre had men niet het idee dat het besmettelijk was. Omdat de oorzaak nog niet bekend was werden de patiënten toch in de isolatie behandeld. Marga gaf aan dat zij uitzag naar het verdere onderzoek van Erik die nu toch een aanwijzing leek te hebben. Tot zover het verhaal. Bas stelde Peter voor als volgende spreker.

Op het videoscherm werden een aantal figuren zichtbaar. Peter begon zijn verhaal over de moeilijke zoektocht naar alles wat verband kon houden met deze dodelijke ziekte. Hij vertelde hoe hij op het hoofdkantoor van IP een aantal computers aan het werk had gezet, als het ware virtuele intelligentie, die op zijn aanwijzingen gingen zoeken naar relaties tussen diverse gegevens. Op het scherm liet hij zien hoe hij dat deed. Vervolgens voerde hij kleuren in: lichtgroen als er geen relatie bestond, vuurrood als de verdenking uiterst sterk was. Wat was het resultaat? Peter drukte weer op de knop en langzaamaan begon een klein veld van lichtgroen te veranderen in felrood. Toen bracht Peter de cursor naar het  vuurrode veld en liet de informatie, die daarbij hoorde, verschijnen. Iedereen hield de adem in en ……. Gespannen keek men naar Gerard van Binzen.

Zijn gezicht trok bleek weg. Toen herstelde hij zich. Hij knikte naar Bas. Deze stelde voor om te gaan lunchen.

Tijdens de lunch was de stemming lichtelijk bedrukt. Gerard was, aan een aparte tafel,  in gesprek met Bas en Helga en het leek er soms heftig aan toe te gaan. Ieder vroeg zich af wat deze middag zou brengen.

De lunch was goed verzorgd; soep, salade, diverse soorten brood, gevarieerd beleg en zelfs een kroket voor de liefhebbers. Koffie en melk was beschikbaar voor de dorstige kelen. Dit verzachtte de spanning van de ochtend een beetje. Toch werd er weinig gepraat.

Na de lunch werd de vergadering weer hervat. Iedereen was een beetje afwachtend en Bas nam het woord.

‘Vanmorgen hebben jullie een aantal verhalen gehoord, ervaringen van jullie individueel.’ Hij ging verder. ‘Er is hier geen sprake van schuld!’ Er klonk een zucht. ‘Hier zijn we bij elkaar gekomen om er gezamenlijk iets aan te doen, dus laten we kijken wat we ervan kunnen leren en hoe we tot een oplossing kunnen komen’.

Van Binzen nam het woord en vertelde dat hij deze ochtend gezien en ervaren had hoe sterk de wens tot samenwerking was en dat ze, naar zijn mening, dichtbij het vinden van de oorzaak waren. Van Fons en Mark had hij geleerd dat absolute geheimhouding onmogelijk was en zelfs schadelijk kon zijn. Met MBRE had hij een goede relatie en daarbij knikte hij naar Helga. Hen treft geen blaam en ook niet de voortreffelijke laborant Erik. Deze had uitstekend werk verricht dat in de afgelopen weken had geleid tot zijn verdenking ten aanzien van de T-cellen. Als laatste gaf hij Peter een compliment. Deze had, door een enorme hoeveelheid gegevens te doorzoeken, uiteindelijk een van de relaties aan kunnen wijzen die alle slachtoffers gemeenschappelijk hadden. Daardoor kon hij indirect aangeven waar de oorzaak lag. Peter had de conclusie getrokken dat de oorzaak gezocht moest worden in het drinkwater. Van Binzen zag op dat moment dat een van de experimentele filters van AFSI daarbij betrokken was. Hij zou adequate maatregelen nemen.

Voordat hij verder kon gaan nam Bas het over en zei dat het vervangen van het filter misschien wel zou helpen maar dat het niet de echte oplossing kon zijn, hoogstens een tijdelijke. Iedereen was verbaasd. Wat bedoelde Bas? Hij ging verder. Door het vervangen van het betreffende filter kan misschien de mogelijke, hij herhaalde, de mogelijke oorzaak zijn gevonden maar dan zijn nog steeds niet de gevolgen verklaard. Dit betekent dat we verder onderzoek door Erik moeten afwachten. Ook moeten snel voldoende monsters van het water worden genomen en vrijgegeven voor internationaal onderzoek. De oorzaak moet verder onderzocht worden. Ieder was het daarmee eens. Helga gaf aan dat, voor het internationale onderzoek, ze haar relaties zou benaderen. Het moest een zeer uitgebreid en professioneel onderzoek worden.

De onderzoeken van Erik konden nog meer richting krijgen met een grotere kans op succes.

Als laatste nam Bas nogmaals het woord en vatte alles samen in een paar korte opmerkingen over de resultaten van deze vergadering. Deze vergadering en de inspanning van alle leden had de oorzaken in kaart gebracht en de nog af te leggen weg duidelijker zichtbaar gemaakt. Daarna werd de vergadering beëindigd. Afgesproken werd om een volgende vergadering over twee weken te houden. Er werd nog wat nagepraat en daarna nam iedereen afscheid. Tot ziens.

18 

Op de eilanden werd voortvarend gewerkt. Door de medewerkers van AFSI waren een aantal indrukwekkende constructies gemaakt. Voor een leek was het volkomen onduidelijk wat al die, toch wel grote, bouwsels voor moesten stellen. Maar Noriko was tevreden. Vandaag was de grote dag. De elektrische en solar systemen werkten tot tevredenheid en de integratie van de verschillende onderdelen zou voor een groot deel op zee plaatsvinden. Het totale project bestond uit twee locaties een op het land waar ze zich nu bevonden en een op zee waar de eerste voorbereidingen al hadden plaatsgevonden. Beide locaties waren verbonden. Elektriciteitskabels voor de energievoorziening van de locatie op zee en grote soepele pijpleidingen voor transport van het zoete water naar de locatie op het land. Vanaf de kade was men druk in de weer met het laden van verschillende schepen. Zodra het laden klaar was vertrokken ze op weg naar de locatie op zee. Daar werd alles weer uitgeladen en kwamen ze terug voor hun volgende lading. Dit ging zo de hele dag door en ’s avonds was het grootste deel van de constructies, die voor de locatie op zee bestemd waren, getransporteerd. Dat wat nog overgebleven was zou op een later tijdstip worden gebracht. Op de zeelocatie werd nu, met man en macht, gewerkt aan de integratie van de verschillende onderdelen. Het ging dag en nacht door. Vanaf de kust was het fel verlichte eiland duidelijk te zien. Als het echt klaar was kon het volledig onbemand werken, maar voor onderhoud zou wel steeds iemand aanwezig zijn.

Ook de werkzaamheden van Noriko vorderden. Er waren een aantal gebouwen neergezet wit en rechthoekig niet echt het toppunt van schoonheid wel functioneel. Op het dak waren mensen aan het werk voor het plaatsen van de zonnepanelen en binnen was het een warwinkel van schermen, rails, bakken en staalconstructies. Er was ook hier voor de buitenstaander een totale chaos. Toch wist iedereen wat er verwacht werd. Noriko had elke morgen overleg met de verschillende uitvoerders en uitgaande van dat wat op de planning te zien was vorderde het gestaag. Volgens de planning waren ze ongeveer halverwege. Wel viel op dat binnen de gebouwen uitsluitend kunstlicht werd gebruikt. Licht van buiten kwam alleen door enkele grote deuren naar binnen en het leek er op dat die in de uiteindelijke opstelling voornamelijk gesloten zouden blijven. Het was niet helemaal duidelijk of beter gezegd helemaal niet duidelijk hoe hier ooit groenten verbouwd zouden kunnen worden, maar zo te zien wist iedereen precies wat de bedoeling was.

Buiten, op een aantal landerijen die het meest hadden te lijden van de droogte, werd een grote hoeveelheid dunne slangetjes aangebracht. Dit gebeurde vlak langs de noodlijdende planten. Een volgende groep zorgde ervoor dat deze slangetjes onder de grond verdwenen. De slangetjes waren een beetje poreus en de bedoeling was dat zij onder de oppervlakte een kleine maar net voldoende hoeveelheid water zouden doorlaten zodat de planten konden overleven. Er werd niet gesproeid omdat dan een groot deel van het water zou verdampen, onder de grond was de verdamping geringer. De uitdagingen werden inderdaad grondig aangepakt!

Bij AFSI was het spitsuur. Van Binzen had opdracht gegeven om onmiddellijk de filters af te sluiten van het waterleidingnet. Ze mochten niet losgekoppeld worden. Ze moesten in productie blijven, maar het geproduceerde water ging rechtstreeks het riool in. Dit was de beste manier om de filters in bedrijf te houden. Enkele honderden liters werden getapt in speciale containers. Deze monsters gingen zonder oponthoud naar MBRE. Helga nam de verdere verwerking en distributie op zich. Een aantal andere ging naar Erik. Twee ervan gingen de automatische meetapparatuur in. Nog eens twee werden bewaard voor later onderzoek. Het laatste monster nam Erik mee om handmatig onderzoek te doen. Om zeker te zijn dat het niet door andere oorzaken zou worden verontreinigd kreeg het een speciale behandeling. Steeds als Erik een beetje nodig had kon hij de computer opdracht geven om de gewenste hoeveelheid te leveren. Hij zette de noodzakelijke apparatuur klaar en liet een druppel op een glaasje aanbrengen.

Via de microscoop was de druppel, sterk uitvergroot, goed zichtbaar. In deze druppel was veel te zien. Allerlei kleine deeltjes waren in het water aanwezig maar voor het geoefend oog waren dat alleen maar de bekende samenstellingen, niets bijzonders.

Of ….. was daar niet iets …… hij zag een klein deeltje dat hij niet herkende. Was het de lichtinval of lichtbreking. Het was klein en nauwelijks waarneembaar en een ongeoefend oog zou het waarschijnlijk niet gezien hebben. Hij besloot het zekere voor het onzekere te nemen en deed een volgende proef. Hij keek gebiologeerd naar de druppel en opeens zag hij het weer. Een klein deeltje met subtiele verschillen ten opzichte van de andere stofjes. Hij koppelde de automatische, computergestuurde camera ook aan de microscoop en zette hem aan. Nu konden hoge resolutie foto’s worden genomen voor een nadere analyse. De volgende proef. Weer zag hij hetzelfde maar nu had hij de foto’s. Keer op keer bekeek hij de foto’s, de details, de grootte. 

Bij de IP werkte men op volle toeren. De nieuwe editie moest klaar en, zoals altijd, dat was een hectische aangelegenheid. Vooral na de vergadering bij Bas leek er meer duidelijkheid te zijn ontstaan maar ze waren er nog lang niet. Hij besloot om voorzichtig te zijn met publiceren en gaf aan een van zijn naaste medewerkers de opdracht om een stuk over de sterfgevallen te schrijven waarbij in het algemeen zou worden ingegaan op mogelijke oorzaken en gevolgen. Ook wilde hij daarin, op een rustige en niet alarmerende wijze, aangegeven hebben dat het hierbij waarschijnlijk niet ging om besmettelijkheid. Daarnaast was er geen aanwijzing dat het een epidemisch karakter had. De mederedacteur zou de klus wel klaren en Peter ging zich nog verder verdiepen in het genetisch manipuleren van cellen. De daarmee samenhangende mogelijkheden en risico’s die daarmee verbonden waren. Hij besloot zich nog verder te beperken tot alleen de risico’s omdat de voordelen waarschijnlijk wel voldoende benadrukt waren door belanghebbende partijen. Hij begon, met behulp van zijn computers, de negatieve signalen over GM (genetische modificatie) te verzamelen en rubriceren. Onzin werd er uit gefilterd, onwaarschijnlijkheden werden apart gezet; bewezen feiten waren voorlopig het belangrijkste. Ook onderzocht hij de relaties tussen belanghebbende partijen en publicaties. Hierbij werd duidelijk, wat hij verwachtte. Dat diegenen die profiteerden van deze genentechnologie ook overwegend positief publiceerden. Waar had hij dat eerder gezien? Juist, bij de privatisering van de zoetwaterbedrijven! Hij richtte zich met nog meer energie op het onderzoeken van mogelijk negatieve gevolgen. Hierbij ging het vooral om de basisfuncties van het organisme: toevoeren van water, zuurstof/koolzuur mechanisme, voedingsstoffen en afvalstoffen. Hij ging zich vooral op het laatste te concentreren. Hij belde Erik.

Het parlement begon ongeduldig te worden. Het aantal mensen dat overleed door de geheimzinnige ziekte was veel te groot. Het deed hun imago geen goed. Dit was zo’n geweldig land. Veel specialisten op elk gebied. Op het gebied van de gezondheidszorg had het zelfs een Nobelprijswinnaar. Dat kon zo niet doorgaan. Het aantal vragen om in te grijpen nam toe. Maar waar moest ingegrepen worden en wat zou dan de remedie moeten zijn. Niemand die het wist. Alleen Bas stelde geen vragen. Hij had dit soort situaties eerder meegemaakt. Veel vragen en weinig visie. Hij ging rustig door. Stress was niet de oplossing. Doelgericht werken en steeds weer de status evalueren en de route naar het doel steeds nauwkeuriger bijstellen. Morgen was de volgende vergadering en hij hoorde positieve signalen van Peter en Erik. Nu vooral geen extra druk uitoefenen. Denk aan Dan Pink had Irene van Wegen gezegd. Hoe groter de druk des te zekerder is het falen. Keer op keer was dit bewezen maar ondanks dat werd diezelfde fout steeds weer herhaald. Hier zou het niet gebeuren. Morgen was de vergadering….. Geen extra druk….. Geen extra druk…..

19

Op de grote tafel waren de kopjes en glazen klaargezet. De projector en het scherm waren op verzoek van Peter ook in bedrijf. De aanwezigen stonden met elkaar te praten, niet echt geanimeerd, eerder een beetje bezorgd. Bas had deze keer gezorgd voor een wat subtielere traktatie bij de koffie een lekkere grote krakeling. Bas had besloten om de discussies in het parlement maar te laten voor wat ze waren en daar verder geen mededelingen over te doen. Dat zou alleen maar negatief werken op deze zeer gemotiveerde mensen. Hij begon dus met te vragen wie er iets te melden had, bij voorkeur natuurlijk iets dat hen dichter bij een oplossing zou brengen.

Peter was het snelste en kreeg het woord. In de loop van zijn zoektocht gedurende de afgelopen periode had hij steeds meer het idee gekregen dat hij moest zoeken naar datgene dat cellen produceerden. Hij had zelf een basiskennis op dat gebied maar zijn kracht lag in het combineren van informatie en daaruit conclusies trekken. Veel onderzoek had hij nu gedaan naar de afvalstoffen die door cellen geproduceerd werden. Hoe langer hij zocht des te meer kreeg hij het idee dat daar de oorzaak lag. Hijzelf was echter niet in staat om daar enige uitspraak over te doen en daarom had hij Erik gebeld. Hij vroeg of Erik nu het woord wilde doen.

Wat Erik vertelde sloot wonderwel aan op het onderzoek van Peter. De proeven met een aantal monsters waarin Erik een, hem niet bekend, deeltje had gevonden in de druppel. Toen liet hij een paar achtereenvolgende foto’s zien op het scherm. Daarop was het deeltje duidelijk, en sterk vergroot, te zien. Aansluitend volgden allerlei testen om het te identificeren met verschillende soorten licht, röntgen, laser enzovoort. Het bleek uitermate lastig maar uiteindelijk had hij een indicatie. Het zou inderdaad afkomstig kunnen zijn van de biologische filters.

Erik ging verder. Hij was ook betrokken bij de onderzoeken van de sterfgevallen in het ziekenhuis. Met de gegevens van het wateronderzoek had hij opnieuw gekeken naar de resultaten van de monsters die door het ziekenhuis aangeleverd waren. Er was een eerder vermoeden dat de T-cellen er iets mee te maken hadden. Welnu, dat leek inderdaad te kloppen. Er was iets met deze cellen maar hoe en wat precies, daarvoor was het nog te vroeg. Vervolgonderzoeken waren gestart en internationaal werd er hard meegewerkt. Hij beloofde dat, zodra meer bekend was, zij de eersten waren die het zouden weten.

Alle aanwezigen waren onder de indruk van de resultaten. Het was duidelijk dat juist deze manier van werken, met de gezamenlijke inbreng van hen allen, dit resultaat mogelijk hadden gemaakt. Zonder Bas was dit nooit zo snel gelukt.

Marga keek verrast naar de statistieken die Marcel haar had gegeven. Inmiddels was het acht weken geleden sinds de grote vergadering geweest was en van Binzen had toen besloten om onmiddellijk de filters uit te schakelen. Op de grafieken was te zien dat, na vier weken, de grafiek zijn omslagpunt bereikte en daarna steeds sneller naar de waarde ging die vroeger als normaal werd beschouwd. En nu, na de achtste week eigenlijk weer terug was op het oude peil. Hetzelfde fenomeen was te zien bij het aantal patiënten met griepachtige verschijnselen. Ook dat was weer terug op het oude niveau. De oorzaak was duidelijk gevonden, nu moest de wetenschap uitzoeken hoe het werkte en hoe het in de toekomst voorkomen kon worden.

Eindelijk was het zo ver. Het gevaar was, in ieder geval voorlopig, geweken. De oorzaak was gevonden en het aantal sterfgevallen was duidelijk afgenomen. De publicatie die ze nu aan het voorbereiden waren was bijzonder positief over de werkzaamheden van het team. Het ging over de enthousiaste samenwerking, over de tegenslagen, over de druk vanuit de media en het parlement en uiteindelijk over het vinden van de oorzaak. Ook besteedde het blad een klein beetje aandacht aan de beslissingen die daaraan voorafgingen. Onder anderen de politieke beslissingen om de waterproductie en distributie te privatiseren. Dit was een politieke beslissing die mogelijk genomen werd met het vooruitzicht van het geld dat binnen zou komen. De bedrijven die grote sommen geld betaalden voor deze concessie. Geld dat uiteindelijk weer terugverdiend moest worden. Dit was weer een valkuil. De processen moesten zo goedkoop mogelijk worden uitgevoerd. De totale kosten geminimaliseerd. De winsten gemaximaliseerd. …… Korte termijn beslissingen…….Lange termijn gevolgen…….Wat is wijsheid.

Deel 5   Nu, het jaar 2065.

20

Het is zomer 2065 en op het plein, in de schaduw van de majestueuze kastanjebomen, is het heerlijk relaxen. Aan een van de tafeltjes van het lokale restaurant zit een vriendelijke oudere man de krant te lezen. Ondanks de automatisering en de veelheid van beschikbare digitale informatie en apparaten zoals e-readers heeft een echte krant toch onmiskenbaar een vertrouwd gevoel. Je kunt het helemaal uitvouwen en je er achter verbergen of het oprollen en er een lokale vlieg een mep mee verkopen. Ook kun je er …… ‘Hee, Bas, hoe is het ouwe jongen?’….. ‘Krijg nou wat!…….. Daar hebben we Peter!…….. Dat is lang geleden!’…. ‘Kom erbij, ook een pilsje?’ De herkenning was er meteen. Samen hadden ze veel meegemaakt en een deel van hun dromen gerealiseerd. Veel mensen hebben het nu een stuk beter juist door hun onvermoeibare inzet. Op straat worden ze nog steeds herkend en aangesproken en ook de burgemeester komt af en toe voor advies als het spannend wordt. Vaak werken ze nog voor de gemeenschap, geven lezingen en helpen andere mensen die gebruik willen maken van hun kennis en ervaring. Die levenswijsheid is van een onschatbare waarde. ‘Bas, wat vind je er van om eens een reünie te houden?’ ‘Uitstekend idee, lijkt me leuk, laten we er een groot feest van maken hier in het dorp!’ Samen gingen ze naar de burgemeester, die was het er meteen mee eens. Niet Bas of Peter hoefden in actie te komen, de burgemeester nam enthousiast het initiatief over.

De grote dag van het feest brak aan. Bas en Peter zaten, bij de officiële opening, op de speciaal voor hun gereserveerde plaatsen. Opeens stopte er een grote en lange limousine. De deuren gingen open en tot hun verassing stapten Marga, Els, Ingrid en Stef uit. Een emotionele omhelzing volgde. Ze keken elkaar aan met tranen in hun ogen. Wat was er veel gebeurd. Er kwam nog een limousine. Verbaasd keken zij er naar en vroegen zich af wie daar in zou zitten. De deuren gingen open en twee mannen, strak in het pak, stapten uit. De lokale harmonie begon te spelen. Een beetje plechtig nam de burgemeester het woord. Deze twee mensen, zo zei hij, kwamen namens het Europese parlement. Mensen begonnen te juichen, de lokale harmonie begon weer te spelen en daarna namen de twee parlementariërs om beurten het woord. ‘Bas, Peter, Marga, Els, Ingrid en Stef’. De omstanders kregen tranen in hun ogen. ‘Het parlement wil jullie op deze manier bedanken voor je inzet’. De mensen werden steeds enthousiaster. ‘Daarom is besloten om jullie de gouden erepenning van Europa  toe te kennen’. Één  voor één kregen ze deze penning opgespeld voor hun buitengewone prestaties. Één persoon was er niet bij. Het was Irene van Wegen. Veel had ze bijgedragen aan de commissie en daarmee aan de enorme verbeteringen die hadden plaatsgevonden. Toen ze bij de commissie kwam had ze al een indrukwekkende carrière achter de rug. Zo’n vijf jaar geleden was ze op hoge leeftijd overleden. Zij kreeg voor haar bijdrage de postume onderscheiding. Toen barstte het feest los. Het hele dorp deed mee. Het was prachtig en het ging nog lang door tot ver in de avond. Aan het officiële einde, zo rond elf uur, werd er een prachtig vuurwerk afgestoken. Iedereen had genoten, maar het feest ging nog lang door, tot in de late uurtjes. Er was immers zo veel te vertellen.

Toelichtingen.

Verkeer.

Na de omwenteling van 2030 was het duidelijk dat de verkeerssituatie ingrijpend veranderd moest worden.

Door de nieuwe wetgeving, ook op gebied van financiën en fiscaliteit, kreeg de overheid de mogelijkheid om deze problemen grondig aan te pakken. Als eerste werd de verkeerstechnische scheiding van personenvervoer en goederenvervoer aangepakt. Voor de uitvoering hiervan werden een aantal mollen, graafmachines, ontwikkeld die gebruikt werden om de grote steden met elkaar te verbinden door een logistieke ring. De logistieke ring werd dubbel uitgevoerd om verkeer in twee richtingen mogelijk te maken. Deze ring maakte de bevoorrading, aan- en afvoer, ten behoeve van een aantal centraal gelegen distributiecentra mogelijk. Tevens werd de ring aangesloten op havens en spoorwegen. Vanuit deze distributiepunten werden de goederen verder verspreid en opgehaald door middel van een fijnmazig netwerk van relatief kleine vrachtwagens en locale tunnels. Het laatste deel van de ring was gereed na ongeveer 20 jaar. Daarna vond een groot deel van het goederentransport tussen de grote steden plaats via deze tunnels. Dit betekende dat de hoeveelheid verkeer in een aantal gebieden en bevolkingsconcentraties sterk verminderde.

Het tweede besluit dat genomen werd was een interessant experiment dat de toekomst van de wegenbouw grondig kon veranderen. Deze verandering die het verkeer sterk verbeterde en veiliger maakte was de wijziging van de wegconstructie waardoor voertuigen meer koersvast op snelwegen bleven. De gedachte hierachter was dat de auto meer koersvast was en dat er minder ongelukken zouden gebeuren. Vooral voor de snelwegen was dit belangrijk omdat de snelheid veel hoger was en de oplettendheid niet altijd optimaal was.

De oplossing die hier gevonden werd lag in aanpassing van het wegprofiel. Rijstroken werden in tweeën gedeeld. Beide helften werden zodanig aangelegd dat zij aflopend waren naar het midden. De rijstroken kregen min of meer een V-profiel. De voordelen hiervan waren duidelijk. Waterafvoer vond plaats in het midden dus geen aquaplaning meer. Ook verontreiniging, zoals verloren olie, verspreidde zich niet meer maar werd relatief gemakkelijk en gecontroleerd afgevoerd. Voertuigen op de weg bleven nu gemakkelijker in het spoor. Dit betekende wel een aanpassing van op- en afritten. Daarbij kwamen de ontwikkelingen in de elektronica goed van pas. Deze gaven de bestuurder de vrijheid om, tijdens het rijden op de snelweg, nog even wat werkzaamheden te doen zonder verdere aandacht op de weg of medeweggebruikers. Het wisselen van rijstrook werd onmogelijk gemaakt door het V-profiel. Bovendien was wisselen niet zinvol omdat voor de rijstroken gelijke snelheden golden die door de elektronica werd geborgd. Hier was in het begin veel verzet tegen maar het werd toch doorgevoerd. Het resultaat: minder ongelukken, minder doden en een rustiger rijgedrag. Bovendien was het onderhoud sterk gereduceerd en voornamelijk gericht op die gedeelten waar de wielen intensief gebruik maakten van de weg. De elektronica zorgde er op de snelwegen ook voor dat mensen andere dingen konden doen. letten. Overleg met anderen via telecommunicatie of sociale media, rustig een boek lezen, rondkijken naar de natuur om je heen of een spelletje spelen op de computer. Kortom extra tijd voor werk of ontspanning. Op andere wegen zorgde de elektronica voor extra veiligheidsaspecten waaronder handhaving van de maximale snelheid.

Filtersysteem voor eilanden.

Het systeem voor de eilanden werd ontwikkeld door AFSI dat gespecialiseerd was in geavanceerde filtersystemen. Zij gingen daarbij uit van lokaal beschikbare energiebronnen. Dit betekende vaak een omslag in het denken. De gemakkelijkste weg was altijd om energiebronnen te gebruiken die in hoge mate gestandaardiseerd werden aangeleverd door grote bedrijven. Bij de nieuwe aanpak was de kans groot dat een standaard aanpak niet mogelijk was en de oplossing daardoor iets moeilijker. Tegelijkertijd betekende het een stimulans voor innovatie en mogelijk besparing op de kosten voor de lange termijn.

Het nieuwe denken leidde tot onderzoek van de plaatselijke omstandigheden en de energiemogelijkheden. Een aantal opties kwamen uit het onderzoek te voorschijn zoals:

– aardwarmte (eilanden waren van vulkanische oorsprong).

– zon (eilanden lagen in de tropen).

– wind (soms lange periodes van windstilte).

– diepe omringende zee (hoge druk).

Dit waren de basiscomponenten waarmee de mogelijke oplossingen moesten worden bereikt.

Twee unieke mogelijkheden voor het ontzouten (desalinisatie) van het zoute water bleken mogelijk bruikbare oplossingen te kunnen bieden.

      De eerste oplossing die mogelijkheden bood was al eerder ontwikkeld, maar niet toegepast omdat er een ruime beschikbaarheid was van andere goedkope energiebronnen zoals olie. Door gebruik te maken van de overvloedige zonneschijn en deze te combineren met een bijzonder verdampingsproces kon voldoende schoon water worden geproduceerd voor drinken en irrigatie. Wel moest zorg gedragen worden voor aanvulling van de nodige mineralen die in ontwikkelde landen vaak van nature in het water zijn opgelost. Op de eilanden werd echter van oudsher gebruik gemaakt van regenwater dat geen mineralen en sporenelementen bevat. Aanvulling van deze belangrijke stoffen kwam veel uit zeevoedsel (vis en wieren) en dat was ruim voldoende.

      De tweede oplossing die in aanmerking kwam bestond uit een combinatie van twee nieuwe technologieën. Beiden konden ook afzonderlijk toegepast worden maar een combinatie van deze twee lag meer voor de hand.

De eerste technologie vond zijn oorsprong rond de eeuwwisseling. Toen werd aangetoond dat door middel van ionen selectieve membranen (ion concentration polarization), het zout en overige deeltjes uit het water verwijderd konden worden. Er ontstonden dan twee stromen, een met schoon water en de ander met water dat een hoge concentratie zout en andere stoffen bevatte. Het schone water kon dan verder benut worden. Hierbij heeft het filter weinig last van vervuiling. In het begin waren een aantal kleinschalige oplossingen gerealiseerd. Uiteindelijk was een doorbraak tot stand gebracht waardoor de opschaling naar grotere systemen mogelijk werd.

De andere toegepaste technologie bestond uit het gebruik van de druk op grote diepte. Zout water is zwaarder dan zoet water. Dat betekent dat als een filter in zee op een diepte van tien meter wordt geplaatst, het zoete water een niveau bereikt dat hoger is dan het niveau van het zeewater. Wordt het filter nog dieper geplaatst dan stijgt het niveau evenredig.

Deze eigenschap kan men benutten bij de gebruikelijke RO, reverse osmose, filters. Het nadeel daarvan is dat de filters zeer diep moeten worden geplaatst. Ook is dan regelmatig vervanging van de filters nodig omdat ze geleidelijk vervuild raken. Een kostbare zaak!

Door de toepassing van een ionen selectief membraan op een praktische diepte is RO niet nodig en wordt vervuiling van het filter zeer sterk gereduceerd. Het lichtere schone water wordt als vanzelf naar boven gedrukt.

Door AFSI werden beide systemen op de eilanden geïmplementeerd om er ervaring mee op te doen en te evalueren hoe effectief, duurzaam en storinggevoelig zij waren in de praktijk.

In de praktijkproeven bleken deze filters perfect te werken en zij leverden een continue stroom van vers water. Bij het tweede type filter bleek ook vervuiling nauwelijks plaats te vinden.

Filtersysteem voor drinkwater.

De filtersystemen zoals ze door AFSI na de privatisering werden ontwikkeld waren bijzonder geavanceerd en bestonden niet alleen uit passieve onderdelen maar ook actieve. Hiervoor was gekozen uit kostenoverweging. Het unieke bestond hierin dat de filters in staat waren, biologisch, zichzelf te regenereren zonder verder onderhoud. Het enige dat nog nodig was bestond uit een zinkbassin waar het eerste sediment en zwaardere delen naar de bodem konden zakken. Daarna volgde het biologische filter. Hierna weer een zinkbassin voor de afgestorven weefsels van de biologische reiniging. Dit betekende een revolutionaire ontwikkeling die verder reinigen overbodig maakte. Voor de veiligheid werd hierachter nog een extra filter geplaatst maar die hoefde eigenlijk nooit vervangen te worden. Beide zinkbassins werden automatisch, periodiek, schoongemaakt. Als laatste werden aan het water de gebruikelijke stoffen toegevoegd zoals bijvoorbeeld voor het beschermen van het leidingnet.

Het unieke filtersysteem werd voorlopig alleen in speciale situaties geplaatst onder strenge controle van het keuringsinstituut.

Kassen voor de eilanden.

Als extra middel om op een water- en energiezuinige wijze bepaalde gewassen, zoals diverse soorten groenten, te verbouwen werd gekozen voor een systeem dat eerder door het bedrijf CROPSS ontwikkeld was. Hierbij werd de behoefte aan water sterk gereduceerd; in theorie een kilogram water voor de productie van een kilogram product. In werkelijkheid treden altijd verliezen op en in de praktijk werd gerekend met ongeveer vijf op een (vijf kilogram water voor een kilogram product). Dit was nog altijd veel minder dan met de gangbare methoden die honderden kilogrammen water verbruikten ten behoeve van een kilogram product.

Toen deze methode werd ontwikkeld was er een ruime aanwezigheid van zoet water en werd deze veelbelovende ontwikkeling op een laag pitje gezet. Het bedrijf kon niet eindeloos investeren, ook al was het duidelijk dat het op de lange termijn noodzakelijk zou zijn. Er moest geld verdiend worden. Op de eilanden was een zeer groot zoetwatertekort. Met veel inzet moest dat worden aangevoerd. Daar werd toen, eigenlijk veel te laat, begonnen met het verder ontwikkelen van het veelbelovende systeem. Noriko was de projectleider die met veel passie alles had uitgezocht en het samen met de bewoners ging realiseren.

Deze methode van kweken van groenten en andere geschikte gewassen bleek ook uitstekend te passen in de ontwerpen van de zogenaamde “smart cities”.

Waterverontreiniging en T-cellen.

Het onderzoek naar de deeltjes in het water en de daardoor veroorzaakte sterfgevallen werd inderdaad grootschalig aangepakt. Het bleek een moeizaam onderzoek te zijn waar voor een deel nauwelijks kennis en ervaring over was.

Genetische modificatie van organismen had ook gevolgen voor de afvalstoffen van deze organismen. Dezen waren veranderd, niet meer hetzelfde als voorheen. Tegen de meeste van die stoffen zijn wij bestand. Die zijn bekend, daar heeft de evolutie voor gezorgd. Tegen deze nieuwe stof die in feite door menselijk handelen werd veroorzaakt waren we kennelijk niet bestand. Het bleek hierbij te gaan om een nieuw, onbekend, aminozuur. Er wordt op dit moment veel onderzoek gedaan naar de chemische formule en dat zal waarschijnlijk nog enige tijd vergen voordat deze gevonden is. Zodra deze stof in de bloedbaan kwam veroorzaakte die eerst in de T-cellen en daardoor uiteindelijk ook in de T-helper cellen een verandering. Dezen leken normaal te functioneren maar in feite werden zij, voor zover wij dat nu kunnen verklaren, de grote oorzaak van het overlijden. Zij leken het, op het eerste gezicht, prima te doen maar bij nadere bestudering waren zij het die een dodelijke invloed hadden op normale cellen die een specifiek gen bevatten. Het hoe, wat en waarom is nog steeds niet bekend. Dat betekende dat alleen mensen met dat gen tot de risicogroep behoorden. Dat kan ook verklaren dat het sterftecijfer zich weer, zij het op een hoger niveau, stabiliseerde. Daardoor was er geen sprake van een echte epidemie. Het is niet direct gebleken dat er sprake is van besmettelijkheid, maar voor de zekerheid staat het aangegeven dat men het niet uit kan sluiten. Nog lang niet alles is onderzocht en verklaard maar het geeft een beeld van de complexiteit. Veel onderzoek zal nodig zijn om te voorkomen dat zoiets weer gebeurt.

Overzicht van bedrijven.

AFSI

Advanced Filter Systems Inc.

Dochter BV:     SFR

Directeur:         Gerard van Binzen

Het ontwikkelen van filters is een zeer specialistisch werk. Dit bedrijf heeft een aantal dochterbedrijven, ieder van hen gespecialiseerd op het betreffende vakgebied. Ieder van die dochterbedrijven is financieel en juridisch onafhankelijk en levert een beperkte bijdrage aan de holding. Het bedrijf staat bekend als uitstekend en betrouwbaar.

CROPSS

Het bedrijf dat het nieuwe concept ontwikkelde voor een sterke reductie van het gebruik van zoet water ten behoeve van de teelt in kassen. Het was een sterk innoverend bedrijf dat, rond de eeuwwisseling, meerdere uitvindingen had gedaan ten behoeve van een duurzame teelt van voedsel.

DM

Disaster Management.

Directeur:         Gertjan

Het is in dit boek de fictieve afdeling van de Verenigde Naties die coördinerend optreedt bij rampen. Zij doen goed en belangrijk werk en zijn in hoge mate afhankelijk van bijdragen van de lidstaten.

FPE

Filter Performance Evaluation.

Om de werking van filters te toetsen is speciaal dit bedrijf opgericht als onafhankelijke instantie, hoewel het wel een dochter is van het grote MBRE. Veel zorg wordt inderdaad besteed aan die onafhankelijke positie. Tot nu toe tot volle tevredenheid.

IP

International Press.

Hoofdredacteur:   Peter van Dongen

Publiciteit speelt een grote rol in politiek en beleidsvorming. Deze organisatie heeft er voor gekozen om mensen zo objectief mogelijk voor te lichten, hoewel dat soms erg moeilijk is en ten koste kan gaan van de oplage. Toch heeft men hiervoor gekozen en daarbij altijd voorop gelopen.

MBRE

Micro Biological Risc Evaluation.

Dochter BV:     FPE

Directeur:         Helga van Leeuwen

Medewerkers:    Erik

                        Lisa

Dit bedrijf onderzoekt voor opdrachtgevers of de toepassing, of de aanwezigheid, van bepaalde micro-organismen schadelijk kan zijn voor mens of milieu. De opdrachtgever hierbij is vaak een overheid of een internationale organisatie.

Ook onderzoekt het of in productieprocessen toegepaste micro-organismen gewenste of ongewenste effecten opleveren voor het uiteindelijke product. Dit soort onderzoek wordt vaak aangevraagd door het particuliere bedrijfsleven.

Het bedrijf staat bekend als objectief, deskundig en neutraal.

SFR

Salt-water Filter Research.

Holding:           AFSI

Zout water is de meest voorkomende vloeistof op deze planeet. Sommige gebieden kunnen alleen in de behoefte aan zoet water voorzien door het zout uit het water te verwijderen. Dit kan op een aantal manieren maar is toch altijd vrij kostbaar. SFR is gespecialiseerd in desalinisatie door middel van filters, vaak zeer geavanceerd.

SolarDew

Dit bedrijf is specialist op het gebied van waterzuivering onder anderen met behulp van een eigen geavanceerd systeem dat gebruik maakt van zonne-energie.

SSI

Study of Social Interaction.

Directeur:         Els van der Laak-Tuberg

Medewerkers:    Ingrid Bourgeois

                        Stef van den Akker

De belangrijkste activiteit van dit bedrijf is het onderzoeken van de reacties van (grote) groepen mensen in de samenleving op maatregelen van overheid en bedrijven. Daarnaast verzorgen zij ook trainingen voor mensen die daarmee te maken hebben. Regelmatig geven zij rapporten uit op dit gebied over specifieke onderwerpen. Zij staan bekend als betrouwbaar en deskundig.

Overzicht van personen.

Bas Tervuren – Politicus

Zeer actief in het parlement. Bij sommigen geliefd, bij anderen gehaat. Rechtlijnig maar integer. Komt op voor de zwakkeren in de samenleving.

Els van der Laak-Tuberg – CEO van SSI

Heeft zelf het bedrijf SSI opgericht. Doet veel research naar reacties van groepen op overheidsmaatregelen, zowel voor als na de invoering. Is zeer deskundig op het gebied van groepsprocessen.

Erik – Laborant

Is echt superdeskundig bij het vinden en oplossen van problemen op het gebied van de microbiologie. Hij is joviaal en enthousiast. Iedereen spreekt hem aan bij zijn voornaam. Zijn achternaam kon niet achterhaald worden.

Fons en Mark – Betrokken mensen

Dit zijn twee mensen die zeer betrokken zijn bij een schoon en gezond milieu. Daarbij gaan zij enthousiast te werk. Dat kan soms verrassende resultaten opleveren. Het zijn harde werkers.

Gerard van Binzen – General Manager AFSI

Het ontwikkelen van steeds weer betere filtersystemen is zijn passie. Ook de kostenbeheersing is voor hem belangrijk zodat de producten van AFSI een steeds betere prijs/performance krijgen. Samenwerking in zijn bedrijf met minder begaafden vindt hij belangrijk.

Helga van Leeuwen – Directeur van MBRE

Treedt niet graag en niet veel op de voorgrond. In voorkomende situaties is ze bereid tot het leveren van maximale inzet bij het oplossen van problemen. Staat bekend als zeer betrouwbaar. Is moeilijk benaderbaar.

Inge – Laborant

Werkt uitstekend samen met Erik bij het MBRE. Is zeer deskundig. Kan zich meten met Erik. Deze twee vormen samen een hecht team dat de problemen aankan.

Ingrid Bourgeois – Financieel expert

Zij is een van de medewerkers van het eerste uur. Is deskundig en kan door de cijfers heenkijken. Zeer exact. Heeft haar doctoraal cum laude gehaald. Is een van de leidende figuren bij SSI.

Irene van Wegen – (Prof. Dr.) Econoom

Deskundig econoom. Wereldwijd bekend en vermaard. Doceert aan een Engelse universiteit die vele Nobelprijswinnaars heeft voortgebracht. Wordt regelmatig gevraagd om haar visie op de economie.

Lisa – Receptie AFSI

Weinig opvallende persoon. Staat voor iedereen klaar. Is zeer klantvriendelijk. Waarschijnlijk ondergewaardeerd.

Marga van Tollen – Directeur van ziekenhuis

Is daar als verpleegster binnengekomen. Heeft daarna snel promotie gemaakt. Haar kwaliteiten zijn duidelijk organisatorisch. Haar empathie voor mensen is spreekwoordelijk. De zieke mens is de zwakste partij in de maatschappij. Daar staat zij voor.

Marcel – Manager QA in het ziekenhuis

Is een belangrijk persoon in het ziekenhuis. Zorgt voor en houdt toezicht op de naleving van regels en standaards. Vooral in wat moeilijker situaties is het handhaven daarvan uiterst belangrijk voor patiënten en personeel. Hij heeft het goed in de hand.

Noriko Ujiyama – Projectleider op de eilanden

Zeer betrokken persoon bij het wel en wee van de eilanden. De beste tegenspeler voor de ambtelijke organisaties. Weet internationaal mensen te mobiliseren voor de problemen van de eilanden. Is bijzonder creatief.

Peter van Dongen – Hoofdredacteur van IP

Werkt sinds z’n jonge jaren bij het bedrijf en is daar opgeklommen. Vooral bekend om zijn objectieve waarneming en manier van schrijven. Vind een humane samenleving uiterst belangrijk en publiceert daar regelmatig columns over.

Stef van den Akker – Landbouw expert

Een van de medewerkers van het eerste uur. Zeer bekend en veel ervaring met landbouw en voedselproductie. Groot inzicht in structuren. Kan goed abstraheren. Daardoor leidend bij SSI.

Verstegen – Vertegenwoordiger Rechtse Vleugel

Het is hier niet bekend welke functie(s) hij uitoefende. Wel is duidelijk dat hij veel relaties had, ook in de hoogste regionen. Hij is het vaak niet eens met Tervuren. Zelfs niet als deze aanwijsbaar gelijk heeft.

Literatuur

In het boek heb ik gebruik gemaakt van veel kennis die bestaat. Daarbij wil ik vooral twee schrijvers noemen die naar mijn mening in staat zijn gebleken om bepaalde belangrijke onderwerpen helder in beeld te brengen in een voor ieder begrijpelijke taal. Ook hun presentaties op youtube zijn verhelderend.

Deze twee schrijvers zijn:

Dan Büttner

Heeft uitgebreid verslag gedaan over de ‘Blue Zones’. Gebieden waarin mensen hogere leeftijden bereiken dan gebruikelijk. Hij geeft daarbij aan wat de mogelijke oorzaken zijn en hoe de mensen met elkaar omgaan.

Dan Pink

Veel werk heeft hij gedaan op het gebied van motivatie. Het gebruik van straffen en belonen en bonussen. Daarbij heeft hij veel onderzoeken van gerenommeerde universiteiten en andere instellingen bekeken en merkwaardig genoeg komen die nagenoeg allemaal tot dezelfde conclusies die veel managers niet lijken te  begrijpen.

Geniet van hun boeken en (TED) voordrachten op Youtube.

Reacties

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *